Anoreksiya nervoza, ya da sık kullanılan adı ile anoreksiya bir çeşit yemek yeme bozukluğudur. Anoreksiyaya sahip kişiler anormal derecede zayıftırlar, yemek yemekten çekinirler, kilo almaktan korkarlar ve kiloya karşı bozuk bir bakış açıları vardır. Anoreksiya hastaları vücut şekillerine ve kilolarına çok fazla değer biçerler ve sürekli olarak kontrol etmeye çalışırlar. Bu durum en sonunda yaşamlarını ve sağlıklarını, fizyolojik ve mental olarak olumsuz etkilemeye başlar.
Bugün sizlerle günümüzde sık sık karşılaşılan bir sağlık sorunu olan anoreksiya hakkında bilgiler paylaşacağız. Anoreksiya nedir ve anoreksiya belirtileri nelerdir sorularını cevaplandıracağız.
Anoreksiya Nedir?
Anoreksiya, kişilerin kilo ve vücut şekilleri hakkındaki algılarının bozulması ile oluşan, aşırı kilo verme ve psikolojik rahatsızlık ile vücutta çöküş başlatan bir çeşit hastalıktır. Anoreksiyaya sahip kişiler kilo almaktan korktukları için kendilerini yemek yemekten alıkoyarlarlar. Başlangıçta yavaş yavaş gelişen öğün ve miktarı azalan yemekler, gün içerisinde bir iki adet yiyeceğe kadar bile düşebilir.
Anoreksiya kişiyi depresyona ve anksiyeteye de sürükleyebilir. Psikolojik yönü güçlü olan bu hastalık, kısa vade içerisinde kişide ciddi sağlık sorunlarının başlamasına neden olabilir. Düzgün beslenemeyen vücut önce bağışıklık sisteminden, ardından diğer sistemlerden yana hasar görmeye başlayabilir. Tedavi uygulanmadığı takdirde anoreksiya nervoza kişiyi ölüme sürükleyebilir.
Anoreksiya hastaları, kilo ile kendi değerlerini ölçmeye çalışırlar. Kilolu olmak onlar için oldukça kötüdür. Aynaya baktıklarında dahi kendilerini kilolu hissedebilirler. Bu sebeplerle anoreksiya hastaları yemek yemeyi oldukça azaltırlar, yemekten sonra kendilerini kusturarak kalori almaktan kaçınırlar, bilinçli bir şekilde laksatif ilaçları, diyet desteklerini ve lavman yöntemini kullanarak fazladan kilo vermeye çalışırlar.
Ancak anoreksiya, tedavi edilebilen bir hastalıktır burada önemli olan, kişinin tedaviye izin vermesidir.
Anoreksiya Belirtileri Nelerdir?
Bir çeşit obsesyon olan kilonun, kişileri aşırı zayıflığa sürüklerken hem mental hem de fiziksel olarak zayıflatmasına anoreksiya dedik. Peki sağlığı ciddi derecede tehdit eden anoreksiya hastalığının belirtileri nelerdir? (1)
Anoreksiyanın davranışsal, psikolojik ve fiziksel belirtileri bulunmaktadır. Başlıca fiziksel belirtileri aşağıda sıralıyoruz:
- Önemli ölçüde kilo kaybı
- Uykusuzluk (insomnia) ve uyku bozuklukları
- Dehidrasyon
- Kabızlık
- Yorgunluk ve halsizlik
- Baş dönmesi ve baygınlık geçirme
- Saç tellerinde incelme kırılganlaşma
- Parmaklarda mavimsi izlerin oluşması
- Kuru ve sarımtırak cilt
- Soğuğa karşı dayanıksızlığın başlaması
- Menstrüasyonda dengesizliklerin oluşması
- Kollarda, yüzde ve vücutta tüylenme
- Aritmi ve dengesiz kalp atışları
Yukarıda anoreksiyaya sahip kişilerde rastlanılan fiziksel belirtileri sıraladık. Şimdi davranışsal belirtileri sıralıyoruz:
- Öğünleri atlama
- Yenilen yiyecek miktarı ile ilgili yalan söyleme
- Yalnızca “güvenilir” sayılan, düşük kalorili yiyecekler tüketme
- Anormal yeme alışkanlıkları geliştirme (yiyecekleri çok küçük parçalara kesip yeme gibi)
- Kendi vücut ölçüleri hakkında kötü konuşma
- Diğer insanların yanında yemek yemekten kaçınma (bu durum sosyal ilişkileri de olumsuz etkilemektedir)
- Plaj gibi vücudun başkaları tarafından görülebildiği ortamlardan kaçınma
- Aşırı fiziksel aktivite ve antrenman yapma
Son olarak anoreksiya nervoza hastalığının kişiler üzerinde oluşturduğu duygusal belirtileri listeliyoruz:
- Zayıf öz saygı ve vücut şeklinden utanma
- Sinirlilik, ajitasyon ve diğer ruh hali değişiklikleri
- Sosyal çevreden uzaklaşma
- Depresyon
- Anksiyete
Zaman geçtikçe tedavi olmayan anoreksiyaya sahip bireyler anemi, elektolit dengesizliği, aritmi, kemik kaybı, böbrek kaybı ve kalp problemleri yaşayabilir. İlerleyen vakalar ne yazık ki ölüm ile sonuçlanabilir.
Fark edildiği andan itibaren kişinin hem mental yönden hem fiziksel yönden tedavi edilmesi gerekmektedir. Hastanın yiyecekler, kilo ve beden ölçüleri ile ilgili bakış açısının bir hekim eşliğinde düzeltilmesinin yanısıra vücudun ihtiyacı olan besinlerin tamamlanması gerekir.
Anoreksiyaya sahip kişiler kendilerine karşı saygıları ve sevgileri ile ilgili büyük problemler yaşamaktadır. Bu sebeple onların yanındaki kişilerin sevgilerine ihtiyaçları vardır. Eğer anoreksiyaya sahip bir birey yakınınız ise onun bu durumunu kınayıcı ya da üzücü bir açıdan ele almadan ona daima sevginizi hissettirmeli ve ne zaman isterse ona yardımcı olacağınızı belirtmelisiniz. Hastaya daima hastalığını yenebileceğini hatırlatmalı ve onu cesaretlendirmelisiniz. Bir doktor ve terapistin yönlendirmeleri eşliğinde anoreksiya hastalığı yenilebilir ve kişi sağlığına tekrardan kavuşabilir. Ancak anoreksiya hastalığı çabucak geçecek bir problem değildir. Bu nedenle sürece karşı sakin ve sabırlı olunması gerekir.