karaciger-yaglanmasi

Karaciğer Nedir, Karaciğerin İşlevi Nelerdir? Karaciğer Yağlanması Ne Demektir?

Karaciğer vücuttaki en büyük ikinci organdır. Karaciğerin işlevi, yediğimiz içtiğimiz herşeyi işlemek ve kandaki zararlı maddeleri filtrelemektir. Karaciğerde çok fazla yağ varsa bu işlem kesintiye uğrar. Karaciğer yağlanması, karaciğerde yağ birikimini açıklayan bir terimdir. Karaciğerinizde biraz yağ olması normaldir, ancak fazlası ciddi bir sağlık problemine dönüşebilir. Karaciğerde yağlanma olduğunu söyleyebilmek için yağın karaciğer ağırlığının yüzde 5 ila 10’unu oluşturması gerekmektedir.

yagli-karaciger

Karaciğer, genellikle eski hücreler hasar gördüğünde yeni karaciğer hücreleri inşa ederek kendini onarır. Karaciğerde sürekli tekrarlanan bir hasar olduğunda, bu kalıcı bir hale gelir. Bu duruma siroz adı verilir.

Karaciğer yağlanması sıklıkla yaşam tarzı değişiklikleriyle çözülebilen bir durumdur. Çoğu durumda, karaciğer yağlanmasında herhangi bir semptom görülmez. Ayrıca bu durum devam etmediği sürece genellikle kalıcı bir hasara da neden olmaz. Fakat altta yatan neden bulunmaz ve tedavi edilmezse, karaciğer yağlanması karaciğere zarar vermeyi sürdürecektir.

Karaciğer Yağlanması Belirtileri Nelerdir?

yorgun-kadin

Karaciğer yağlanması belirtileri kesin değildir, yani karaciğer yağlanmasının sahip olduğu kesin semptomlar yoktur. Yorgunluk ya da sebepsiz yere karnınızda herhangi bir rahatsızlık ya da ağrı yaşayabilirsiniz. Ayrıca doktorunuz fiziksel muayenede karaciğerinizin biraz büyüdüğünü tespit edebilir.

Bununla birlikte, karaciğerdeki aşırı yağ iltihaba neden olabilir. Karaciğeriniz iltihaplanırsa, dolaylı yoldan karaciğer yağlanması belirtisi olarak aşağıdaki semptomları yaşayabilirsiniz:

  • İştahsızlık
  • Kilo kaybı
  • Karın bölgesinde ağrı
  • Fiziksel zayıflık ve kas ağrısı
  • Yorgunluk
  • Kafa karışıklığı

Karaciğer yağlanması siroz ve karaciğer yetmezliğine kadar ilerlerse, semptomlar şunları içerebilir:

saramis-goz

  • Genişleyen ve sıvı dolu karın
  • Ciltte sarılık ve gözlerin sararması
  • Kafa karışıklığı
  • Daha kolay kan kaybı eğilimi

Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri Nelerdir?

Karaciğer yağlanmasının en yaygın nedeni alkolizm ve içki alışkanlığıdır. Alkol kullanmayanlarda karaciğer yağlanması neden olur sorusu henüz net olarak cevaplanamamaktadır.

karaciger-hastaliklari

Karaciğer yağlanması, vücut çok fazla yağ ürettiğinde ve yağları yeterince hızlı bir şekilde metabolize edemediğinde gelişir. Fazla yağ, karaciğer yağlanması hastalığını oluşturmak için karaciğer hücrelerinde depolanır. Yüksek yağlı ve yüksek şeker içeren bir beslenme düzeni doğrudan karaciğer yağlanmasına neden olmaz, ancak buna katkıda bulunur. Bu nedenle karaciğer yağlanması diyeti gerçekleştirmek olukça önemlidir.

Alkolizmin yanı sıra, karaciğer yağlanmasının diğer yaygın nedenleri şunlardır:

  • Şişmanlık
  • Hiperlipidemi
  • Diyabet
  • Genetik kalıtım
  • Hızlı kilo kaybı
  • Aspirin, steroidler, tamoksifen (Nolvadex) ve tetrasiklin (Panmycin) dahil olmak üzere bazı ilaçların yan etkisi

Karaciğer Yağlanması Türleri Nelerdir?

alkol-almak

İki temel karaciğer yağlanması türü vardır: Alkol ile ilgili ve alkolden bağımsız karaciğer yağlanması.

Alkol Karaciğere Nasıl Zarar Verir?

Alkol ile ilgili karaciğer yağlanması, alkole bağlı karaciğer hastalığının ilk aşamasıdır. İçki alışkanlığı karaciğere zarar verir ve sonuç olarak karaciğer yağları parçalayamaz. Alkolden kaçınmak, karaciğer yağlanmasının azalmasına neden olur. Altı hafta boyunca alkol alınmadığı takdirde yağ kaybolacaktır. Ancak aşırı alkol kullanımı devam ederse siroz gelişebilir.

Alkolden Bağımsız Karaciğer Yağlanması

Alkolden bağımsız karaciğer yağlanması hastalığı (NAFLD), karaciğerde yağ dokusunun parçalanması zorlaştığında gelişir ve bu da karaciğer dokusunda yağ birikmesine neden olur. Yani nedeni alkol ile ilgili değildir. Karaciğerde % 10’dan fazla yağ olduğunda NAFL tanısı konur.

Alkolden Bağımsız Steatohepatit (NASH) ve Alkol İle İlgili Steatohepatit

Karaciğerde yeterince yağ biriktiğinde bu, karaciğerin şişmesine neden olur. Asıl neden içki alışkanlığı değilse, buna alkolden bağımsız steatohepatitis (NASH) denir. Bu hastalık karaciğer fonksiyonunu bozar. Bu rahatsızlıkta da bazı semptomlar görülebilir. Bunlar:

  • İştah kaybı
  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • Karın ağrısı
  • Sarılık

Tedavi edilmezse, steatohepatitis karaciğerin kalıcı shasarına ve nihai karaciğer yetmezliğine kadar ilerleyebilir.

Gebelik Kaynaklı Akut Karaciğer Yağlanması

hamile-muayenesi

Akut karaciğer yağlanması, gebelik boyunca nadir görülen ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir komplikasyondur. Semptomlar genelde üçüncü trimesterde başlar. Gebelik kaynaklı akut karaciğer yağlanması belirtileri şunlardır:

  • Kalıcı mide bulantısı ve kusma
  • Sağ karın bölgesindeki ağrı
  • Sarılık
  • Genel halsizlik ve kas ağrısı
  • Göz sararması

Gebelik dönemindeki kadınların bu durum için bir taramadan geçmesi gerekmektedir. Çoğu kadın doğumdan sonra iyileşir ve kalıcı bir etki yaşamaz.

Karaciğer Yağlanması Riskini Arttıran Faktörler Nelerdir?

alkol-ve-karaciger

  • Aşırı alkol kullanımı
  • Asetaminofen (Tylenol) gibi belirli reçetesiz ilaçların önerilen dozlarından daha fazlasını almak
  • Gebelik
  • Yüksek kolesterol
  • Yüksek trigliserit seviyeleri
  • Yetersiz beslenme
  • Metabolik sendrom

Karaciğer Yağlanması Nasıl Teşhis Edilir?

laboratuvar-incelemesi

Fiziksel Muayene

Eğer karaciğeriniz iltihaplanmışsa, doktorunuz karnınızı muayene ederek genişlemiş bir karaciğeri tespit edebilir. Yorgunluk veya iştahsızlık yaşarsanız da bir doktor ile konuşmanızda yarar var. Ayrıca, doktora alkol ve ilaç kullanımınız hakkında bilgi veriniz.

Kan Testleri

Doktor, karaciğer enzimlerinin rutin kan testlerinde normalden daha yüksek olduğunu bulabilir. Bu, karaciğer yağlanması tanısını doğrulamaz. Enflamasyonun nedenini bulmak için daha fazla analiz gereklidir.

Görüntüleme Çalışmaları

Doktor, karaciğerinizdeki yağları tespit etmek için ultrason isteyebilir. Yağ, ultrason görüntüsünde beyaz bir alan olarak görünecektir. CT veya MRI taramaları gibi başka görüntüleme çalışmaları da yapılabilir.

Karaciğer Biyopsisi

Karaciğer biyopsisinde, doktor bir doku parçasını çıkarmak için karaciğere bir iğne sokacaktır. Ağrıyı azaltmak için ise size lokal anestezi verecektir. Karaciğer yağlanmasını kesin olarak teşhis etmenin tek yolu budur. Biyopsi aynı zamanda doktorun karaciğer yağlanmasının kesin sebebini belirlemesine yardımcı olacaktır.

Karaciğer Yağlanması Nasıl Tedavi Edilir?

karaciger-muayenesi

Karaciğer yağlanması tedavisi için herhangi bir ilaç veya ameliyat yoktur. Bunun yerine, doktorunuz risk faktörlerini azaltmak için size bazı öneriler sunacaktır. Bunlar:

  • Alkollü içecek alımını sınırlamak veya önlemek
  • Kolesterolü yönetmek, şeker ve doymuş yağ asitleri alımını azaltmak
  • Kilo vermek
  • Kan şekerinizi kontrol etmek

Şişmanlık ya da sağlıksız beslenme alışkanlıkları yüzünden karaciğer yağlanmanız varsa, doktorunuz ayrıca fiziksel aktivitenizi artırmanızı ve diyetinizdeki belirli bazı yiyecekleri ortadan kaldırmanızı önerebilir. Her gün yediğiniz kalori miktarını azaltmak, zayıflama ve karaciğerinizi iyileştirmeniz konusunda size yardımcı olabilir. Ayrıca karaciğer yağlanması hastalığını yağlı gıdaları ve şeker oranı yüksek olan yiyecekleri azaltarak ya da yok ederek de tersine çevirebilirsiniz. Taze meyve, sebze ve kepekli tahıllar gibi daha sağlıklı yiyecekleri seçin. Diyet listesi oluşturun ve kırmızı et, tavuk ve balık gibi yağsız hayvansal proteinlere yer verin.

Tüm bunlara ek olarak genel anlamda karaciğer rahatsızlığı yaşayanların bazı bitkisel tedavilerden de sonuç alabildiği bir gerçektir. Bu doğrultuda karaciğer yağlanmasına ne iyi gelir veya genel olarak karaciğere ne iyi gelir soruları sorulduğunda akla gelen ilk cevap deve dikeni olacaktır. Çünkü deve dikeni bitkisi özellikle karaciğer üzerinde bir çok olumlu etkiye sahiptir. Deve dikeni, karaciğerin toksinlerden arındırılmasına yardımcı olur ve yağ yakımınını destekler. Ayrıca mantar enfeksiyonlarının tedavisi ve şeker hastalığının belirtileri azaltması gibi oldukça çeşitli faydalara da sahiptir. Sonuç olarak karaciğer yağlanması bitkisel tedavi ile de iyileşme gösterebilir.

Karaciğer Yağlanmasını Nasıl Önleyebilirim?

sporcu-çift

Karaciğerinizi korumak, karaciğer yağlanması ve komplikasyonlarını önlemenin en iyi yoludur. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, ılımlı alkol tüketimi, kadınlar için günde bir ve erkeklerde günde en fazla iki kadeh kadardır.

Doktorunuzun talimatlarına uyun ve bu doğrultuda talimatlara uygun olarak diyabet veya yüksek kolesterol için ilaç alın. Vücudunuz için elzem olan gerekli vitamin ve mineralleri almaya çalışın. Ek olarak, haftanın en az 3 günü sağlıklı bir şekilde kilonuzu korumak için en az 30 dakika egzersiz yapın. Sağlık bir kere yitirildiğinde geri kazanmanın oldukça zor ve meşakkatli olduğunu unutmayın.

YORUM YAZ:

Yorum bırak!
Lütfen adınızı giriniz