Vücudun en temel işlevlerini yerine getiren, çok önemli olmasına rağmen fazla üzerine düşülüp ilgilenilmeyen bir organ karaciğer… Vücutta maddelerin parçalanması, enerji üretilmesi, toksinlerin atılması gibi bir dizi görevi olan karaciğer, sağlıklı bir metabolizma için son derece değerli bir sistemdir (1). Dolayısıyla karaciğeri korumak için doğru besinlerle dengeli bir beslenme düzeni uygulamalı, bu organa zarar verecek uygulamalardan kaçınılmalıdır. Bununla birlikte her organın olduğu gibi karaciğerin de belli başlı besinlere özel olarak ihtiyacı vardır. Bu yazımızda “karaciğer vitamini” olarak da anılan birkaç besin kaynağını sizler için inceledik.
Neden Karaciğer Takviyesi Alınmalı?
Karaciğer, tüketilen tüm besinlerin işlendiği yerdir. Mide ve bağırsaklarda sindirilen besinler kan dolaşımı yoluyla karaciğere ulaşır. Burada yağlar enerji üretimi için parçalanır. Bu sırada yağları eritmek ve emmek için safra adı verilen bir madde üretilir. Bu yönüyle karaciğer, enerji metabolizmasını doğrudan etkileyen bir organdır. Şeker metabolizmasında da rol oynayan karaciğer, glikozu glikojen şeklinde depolayarak vücudun kan şekeri düştüğünde bu glikojeni salgılar ve şeker seviyesini dengede tutar. Bunların yanı sıra alkol veya ilaçlar yoluyla vücuda giren toksin maddeleri temizler ya da vücuttan atılmasını sağlar. Tüm bu görevleri yerine getirebilmesi için karaciğerin besin takviyeleriyle desteklenmesi ve normal fonksiyonlarını sürdürebilmesini sağlamak elzemdir. Peki karaciğer için vitamin kullanmak gerçekten gerekli mi? Bu konuda ortaya atılmış birkaç iddia mevcut. Bunları maddeler halinde sıralayalım (2):
- Dokuları yenileyebilir
- Hücreleri oluşabilecek hasarlardan koruyabilir
- Yeni hücrelerin büyümesini destekleyebilir
- Kan akışını iyileştirebilir
Ayrıca karaciğer için vitamin kullanımının bağışıklığı güçlendirebileceği hatta kilo vermeye yardımcı olabileceğini bile ileri süren görüşler mevcut. Bu etkilerin doğrudan fayda sağladığına dair daha fazla araştırmaya ihtiyaç olmasına karşın kullanılabilecek bazı karaciğer destekleyici vitaminleri aşağıda gibi inceleyebiliriz.
Karaciğeri Destekleyici Vitaminler
A Vitamini
Hücrelerin yenilenmesinde, cilt ve yumuşak dokuların korunmasında, göz sağlığının iyileştirilmesinde rol oynayan A vitamini, aynı zamanda vücuttaki demir seviyelerini iyileştiren de bir vitamindir (3). Düşük demir düzeyleri, vücutta kansızlığa neden olup karaciğerdeki A vitamini değerlerinin düşmesine de neden olabilir. Birbirlerini doğrudan etkileyen bu iki besin kaynağı, karaciğerin normal fonksiyonlarının sürdürülebilmesi için oldukça önemlidir. Bu nedenle karaciğer sağlığı için düzenli olarak A vitamini desteği alınmalıdır (4).
E Vitamini
A vitamini gibi E vitamini de hücrelerin yenilenmesi başta olmak üzere bağışıklık sistemi fonksiyonlarının iyileştirilmesinden cilt sağlığına kadar pek çok noktada rol oynayan vitaminlerden biridir (5). Özellikle sağlıklı hücrelerin desteklenmesinde görev alan bu vitamin karaciğer sağlığıyla da ilişkilendirilmiştir. Bunun üzerine fare kobayları kullanılarak yapılan bir araştırma, E vitamini takviyesinin karaciğer aktivitesinde etanol kaynaklı artışı azalttığını ortaya koymuştur (6). Bu da bize E vitamininin düzenli kullanımında karaciğer sağlığını olumlu yönde etkileyecek karaciğer destekleyici vitaminlerden biri olabileceğini gösterir.
C Vitamini
Bağışık sistemi için gereken en güçlü vitamin olan C vitamini, vücut dokularının büyümesinde de görev alan etkisiyle karaciğerin düzgün bir şekilde çalışabilmesi için gereken vitaminler arasındadır (7). Bu konuda yapılan bir araştırma da bu düşünceyi destekler niteliktedir.
Fareler üzerinde yapılan bir araştırmaya göre C vitamini takviyesi almak, karaciğeri hasar ve işlev bozukluğuna karşı koruyabilir. Ayrıca karaciğer oluşabilecek toksik etkilere karşı da kalkan görevi görür (6). Bu nedenle düzenli olarak ve yeterli miktarda C vitamini almak, karaciğerin etkinliğini iyileştirmek için çok önemlidir.
