Karaciğer Yağlanması Nedir?
Karaciğeriniz birçok temel fonksiyona sahiptir. Vücudunuzda metabolik olarak kalkan görevi görür. Daha sonra kullanmak için gerekli vitamin ve mineralleri depolar, toksinleri vücudunuzdan temizler ve ilaçları işlemenize yardımcı olur. Karaciğer yağlanması hastalığı, karaciğer dokusunda yağ birikiminin gelişmesi ile oluşur. Bu rahatsızlık alkol bağımlılığı nedeniyle gelişebilir. Alkol kullanımına bağlı olmayan karaciğer yağlanması veya NAFLD ise aşırı alkol tüketimine bağlı değildir.
Karaciğer Yağlanmasına İyi Gelen Vitaminler
Karaciğer yağlanmasına ne iyi gelir ya da karaciğer yağlanması tedavisi nedir gibi sorulara yanıt olarak bazı vitaminler doğrudan karaciğer yağlanmasını tedavi edemese de karaciğerin zarar görmesini sınırlayabilir veya karaciğer yağlanması riskinizi azaltabilir. Karaciğer yağlanması için hangi vitaminler kullanılmalı sorusu fazlasıyla merak edilmektedir. Karaciğer yağlanmasına iyi gelen vitaminlerin neler olduğunu aşağıda sizler için bir araya getirdik:
E Vitamini
Karaciğer yağlanması ile ilintili enflamasyon, karaciğer dokularının anormal derecede sert ve lifli olmasına neden olur. Bu durum ilerledikçe, karaciğer kalıcı olarak zarar görebilir. Gıda sindirimini gerçekleştirme, kırmızı kan hücresi yeniden işleme, vitamin depolama, proteinler oluşturma, alkol ve bakteriler gibi toksinleri sistemden temizleme gibi birbirinden önemli işlevlerini yerine getiremez hale gelir. E Vitamini bir antioksidandır, yani enflamasyonu azaltmaya yardımcı olur. New England Journal of Medicine’da 6 Mayıs 2010 yaynınlanan bir çalışmada, günlük 800 IU E vitamini verilen 84 hastada karaciğer enzim sayılarının arttığı ve enflamasyonun iyileştiği, ancak karaciğerin fibrozisinde herhangi bir gelişme bulunamadığı rapor edilmiştir.
C Vitamini
C vitamini diğer bir antioksidandır. 2005 yılında Gastroenteroloji Dergisi’nde bildirilen bir çalışmada C ve E vitaminleri kombinasyonunun karaciğer yağlanması için güvenli bir tedavi olduğu belirtilmiştir. Ulusal Diyabet, Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü, nonalkolik steatohepatik tedavisi için E ve C vitaminlerini göz önünde bulundurur. Fakat karaciğer yağlanması hastalığının tedavisinde vitamin ve diğer takviyelerin etkinliğini net bir şekilde belirlemek için daha fazla klinik denemeler gerçekleştirilmelidir.
B3 Vitamini (Niasin)
Niasin de karaciğer yağlanmasına karşı savaşabilir. Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi B3 vitamininin kanınızdaki yüksek trigliserit seviyelerini düşürmeye yardımcı olduğunu belirtiyor. Yüksek trigliserit seviyeleri karaciğer yağlanması riskini artırdığından, trigliseritlerinizi kontrol altında tutmak için niasin kullanmak karaciğerinize fayda sağlayabilir. Bununla birlikte, kandaki trigliseritlerin azaltılması için alınan yüksek dozlarda niasin, kızarıklık dahil bazı yan etkilere yol açabilir.
Omega-3
E vitamininin alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasında enflamatuar bileşenleri ile savaştığı gibi, omega-3 yağ asitleri de lipotoksisite problemine ile savaşır ve kendi başlarına kayda değer bir anti-inflamatuar aktiviteye katkıda bulunurlar. Diyetlerinde yetersiz omega-3 bulunan insanlar karaciğer yağlanması rahatsızlığı ve tip 2 diyabete daha yatkındır. Bu da omega-3 alımının süreci tersine çevirebileceğini veya bu sürecini önleyebildiğini göstermektedir. Hücre zarlarında omega-3’ler gibi doymamış yağ miktarının arttırılması, insülin duyarlılığının artmasıyla ilişkilidir. Omega-3 açısından zengin balık yağı takviyesi almak, yeni yağ moleküllerinin üretimini baskılayarak, karaciğer hücrelerinde PPAR-alfa olarak adlandırılan önemli metabolik sensörün aktivasyonuna yol açar. Omega-3 ayrıca, insülin duyarlılığının artmasına, serum trigliseritlerinde azalmaya ve karaciğer dokusunda ve iskelet kasında yağ kullanımının uyarılmasına katkıda bulunur.
İnsanlarla gerçekleştirilen ve günlük 1000 mg omega-3 kullanımını içeren bir çalışmada, omega-3’ün karaciğer hücresi hasarı, trigliserit seviyeleri ve açlık glukozunun serum belirteçleri açısından önemli azalmalar sağladığı ortaya çıkarıldı. Omega 3 takviyesi kullanan hastaların ultrason muayenelerinde karaciğer görünümünün ve kan akışının iyileştiği ilgili grafik kanıtlar ile gösterilmiştir. Bir başka çalışmada, 24 hafta boyunca günde 3 kez 751 mg eikosapentaenoik asit (EPA) ve 527 mg dokosaheksaenoik asit (DHA) ile yapılan desteğin, karaciğer yağlanması olan bireylerde trigliserit düzeylerini azalttığı bulunmuştur. Buna ek olarak zeytinyağı da karaciğer yağlanması rahatsızlığı sürecinde karaciğerde trigliserit birikimini azaltır, ancak balık yağı daha iyi antioksidan aktivite sağlar. Zeytinyağı ayrıca, kandaki postprandiyal trigliserit seviyelerini bağımsız olarak geliştirir ve karaciğerdeki glikoz taşıyıcısını yukarı regüle eder. Aynı zamanda, karaciğer enflamasyonunu azaltarak insülin direncini artırır. Karaciğer yağlanması olan hastalarda omega-3 yağları ile zenginleştirilmiş uzun süreli zeytinyağı tüketimi, karaciğer dokularını iyileştirirken, karaciğer hasarının serum belirteçlerini geliştirir ve koruyucu adiponektin düzeylerini de artırır.
Kısaca omega-3 yağ asitleri, karaciğer yağlanması için yenilikçi bir terapi olarak nitelendirilmektedir.
Diğer Takviyeler
Karaciğer yağlanması ile ilgili olarak incelenen diğer takviyeler arasında selenyum ve betain bulunur. 2006 yılının Haziran ayında, Amerikan Aile Hekimleri Akademisi’nde yayınlanan bir raporda, karaciğer yağlanması rahatsızlığına sahip olanlar için tedavi seçenekleri arasında, E ve C vitaminleri ile birlikte betain de yer almaktadır. Bununla birlikte, karaciğer yağlanması insidansının önemli ölçüde azaldığını destekleyen çok fazla kanıt bulunmamaktadır.
Selenyum hakkında daha geniş bilgi için Selenyum Nedir, Nasıl Kullanılır? yazısını inceleyebilirsiniz.
Karaciğer yağlanması, kilonuzu, trigliserit seviyelerinizi ve kan şekerinizi kontrol altında tutan sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile de yönetilebilir. Ayrıca karaciğer yağlanmasına iyi gelen, yüksek miktarda inositol içeren ve kolin ilaveli takviyeler de kullanılabilir. Alkol kullanımına bağlı olmayan karaciğer yağlanması, ciddi bir tıbbi duruma kadar nadiren ilerler. Ancak bu rahatsızlığa sahipseniz veya sahip olabileceğinizden şüpheleniyorsanız, C ve E vitaminlerinin yanı sıra diğer takviyeler için önerilen günlük dozlardan fazlasını almadan önce doktorunuza danışın.
