Maca bitkisi ya da maca kökü sıklıkla matcha çayı ve maça tozu ile karıştırılır ancak matchadan tamamen farklıdır ve turpgiller ailesinin bir bireyidir. Peru’nun And dağlarında bin yıllardır kullanılan bu bitki, son dönemlerde alternatif tıp ve sağlıklı yaşam konuları ile ilgilenen kişilerin dikkatini çekmiştir.
Biz de bugün “maca bitkisi nedir ve maca kökü faydaları nelerdir?” sorularını sizler için yanıtlayacağız.
Maca Bitkisi Nedir?
Maca bitkisi (bilimsel adı: Lepidium meyenii), Peru ve Bolivya’da And dağlarındaki yüksek rakımlı platolarda doğal olarak yetişen turplar ile akraba, bir kök bitkidir. Karnabahar, brokoli, lahana ve kıvırcık lahana ile akrabadır. Krem, kırmızı, mor, siyah ve altın renklerde bulunabilen bu bitkinin etli kazık kökü tatlı bir tada sahiptir ve Peru mutfağında yaygın bir sebze olarak kullanılmaktadır ya da kurutularak tüketilmektedir. Ayrıca Peru’da geleneksel tıpta ilaç olarak kullanılmaktadır. (1) Bunun dışında maca bitkisi ununu birçok kişi smoothie, yulaf ezmesi ve tatlı yapımında kullanmaktadır. Maca bitkisinden supplement ve un da üretilmektedir.
İsim olarak sıklıkla, Uzakdoğu ve Japonya’da yaygın olarak tüketilen matcha çayı ile karıştırılsa da bu iki bitki arasında bir benzerlik ya da akrabalık bulunmamaktadır. Matcha çayı, yeşil çayın farklı üretim yöntemleri ile klorofil oranı yüksek ve daha koyu yapraklı halidir.
Maca Bitkisi Oldukça Besleyicidir
Maca kökü birçok vitamin ve mineral açısından önemli bir bitkidir. (2) 28 gr maca kökü unu içerisinde:
- 91 kalori,
- 20 gram karbonhidrat,
- 4 gr protein,
- 2 gr lif,
- 1 gr yağ
bulunmaktadır ve c vitamini, demir, bakır, potasyum, b6 vitamini, manganez açısından zengin bir kaynaktır. Bunların dışında birtakım polifenol ve glukosinolat gibi bitkisel bileşenlerden içerir.
Latin Amerika’da Peru Ginseng adı ile anılan maca kökü insanlar tarafından anemi ve kronik yorgunluk sendromunu azaltmak; enerjiyi, atletik performansı ve direnci arttırmak için kullanılmaktadır. Bunların yanısıra kadınlar hormon dengelerini oluşturmak, menstrual problemleri azaltmak, antidepresanların oluşturduğu cinsel bozuklukları, osteoporoz, depresyon, ereksiyon bozukluğunu azaltmak için kullanılmaktadır. Bazı önemli hastalıkların (mide kanseri, lösemi, tüberküloz ve HIV gibi) tedavilerinde alternatif tıpta kullanılıyor olsa bile maca kökünün bu hastalıklar üzerinde olumlu etkisi olduğuna dair bilimsel kanıtları bulunmamaktadır.
Maca Kökünün Faydaları Nelerdir?
Maca root ya da maca kökünün içerdiği besinler ile vücuda birtakım faydalarının olduğu araştırmalarda gözlemlenmiştir. Bu faydaların başlıcalarını aşağıda sizler için sıralıyoruz:
1. Erkeklerde ve Kadınlarda Libidoyu Arttırır
Maca kökünün en yaygın bilinen bilimsel faydası libido üzerindeki olumlu etkisidir. 2010 yılında 131 kişi üzerinde yapılmış bir çalışmada 6 haftalık maca kullanımının cinsel arzuyu arttırdığı görülmüştür. (3)
2. Erkek Doğurganlığını Arttırabilir
Erkek doğurganlığı denildiğinde sperm kalitesi ve sperm sayısı oldukça önemlidir. Maca kökünün erkek doğurganlığı üzerinde olumlu etkilerinin olabileceğine dair birtakım bulgular vardır. (4)
3. Menopoza Bağlı Gelişen Semptomları Azaltmaya Yardımcı Olabilir
Kadınların adet dönemlerinin bittiği menopoz döneminde birçok istenmeyen belirti kendini göstermeye başlar. Bunlar arasında ruh hali değişiklikleri, vajinada kuruluk, sıcak basmaları ve uyku problemleri en yaygın olanlarıdır. Menopoz döneminde olan kadınlar üzerinde yapılmış 4 farklı araştırmaya bağlı 1 raporda menopoz semptomlarını maca kökünün azaltabildiği gözlemlenmiştir. (5)
4. Ruh Halini İyileştirmeye Yardımcı Olabilir
Maca kökünün ruh hali üzerinde de etkili olabileceği düşünülmektedir. Bazı araştırmalar maca kökünün anksiyete ve depresyon belirtilerini azalttığını bize gösterir. (6, 7)
5. Spor Yapan Kişilerde Performans ve Enerji Artışı Sağlayabilir
Fitness yapan kişiler ve vücut geliştiriciler tarafından popüler olan bitkilerden biri de maca köküdür. Bazı hayvan deneyleri maca kökünün atletik performansı geliştirebileceğini göstermiştir. Ancak kas gücü ve kas gelişimi konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
6. Deriye Sürüldüğünde Cildi Güneşe Karşı Koruyabilir
UV ışınlar cilt kanseri gibi istenmeyen cilt problemleri ile karşılaşılmasına sebep olabilmektedir. Maca kökü ekstresi cilde uygulandığında UV ışınlara karşı cildi korumaya yardımcı olabilir. (8)
7. Hafızayı ve Öğrenmeyi Güçlendirebilir
Beyin fonksiyonlarının gelişmesinde ve korunmasında maca kökü etkili olabilmektedir. Hayvan deneylerinde maca kökünün hafıza ve öğrenme üzerinde olumlu etkiler yapabildiği gözlemlenmiştir. (9)
8. Prostat Boyutunu Düşürebilir
Prostat yalnızca erkeklerde bulunan bir çeşit bezdir. Yaşlanmaya bağlı prostat büyümesi erkeklerde görülen bir durumdur ve büyümüş bir prostat idrarın vücuttan atılması sırasında problemler yaratabilmektedir.
Hayvanlar üzerinde yapılmış olan bazı araştırmalar maca kökünün prostat boyutunu küçültebildiğini göstermektedir. Ayrıca bu durum prostat kanseri riskini de azaltabilmektedir. (10)
