04Gotu kola daha önce eczane raflarında ya da internette alışveriş yaparken karşılaşmış olduğunuz bir supplement olabilir. Çoğu kişi, adına aşina olsa da ülkemizde gotu kola bitkisinin ne olduğu çok fazla bilinmemektedir. Uzak doğu ve tropikal iklimli Asya ülkeleri mutfağında salatalarda ve içeceklerde sıkça rastlayabileceğiniz gotu kola bitkisi, Avrupa’da daha çok takviye gıda olarak satılmaktadır.
Sizin için gotu kola nedir ve gotu kola ne işe yarar sorularını yanıtlayan, gotu kola bitkisi hakkında daha fazla bilgiye sahip olmanıza yardımcı olacak bir rehber hazırladık. Çayınızı, kahvenizi hazırlayın, keyifli bir okuma sizi bekliyor.
Gotu Kola Nedir?
Bilimsel adı Centella asiatica olup pennywort, centella ya da gotu kola adları ile daha çok tanınan gotu kola bitkisi, daha çok deniz seviyesinin altındaki ıslak ve bataklık benzeri bölgelerde yetişir. Gotu kola sıcak seven bir bitkidir ve soğuğa karşı oldukça dayanıksızdır. Bu da gotu kola bitkisinin dünya üzerinde oldukça geniş bir alanda yetişebiliyor olmasına rağmen bu alanların yalnızca tropikal bölgeler olduğunu bize göstermektedir.
Gotu kola sulak yerlerde yetişebiliyor olsa dahi yoğun bir şekilde sulandığı takdirde evde saksı içerisinde de yetiştirilebilecek bir bitkidir. Yaprak dokusu yumuşak, sapları ince, beyaz, pemya ya da kırmızımsı küçük çiçeklere sahip, gür bir bitkidir.
Gotu kola bitkisi yaygın olarak Asya’nın Hindistan, Tayvan, Malezya, Endonezya, Vietnam ve Myanmar gibi bölgelerinde yetişmektedir. Gotu kola bitkisinin yaprakları bu bölgelerde salatalarda kullanıldığı gibi, çay ve içeceklere de katılmaktadır.
Şifalı bitkiler ile ilgilenen kişiler centellanın yani gotu kolanın adını kesinlikle duymuşlardır. Geleneksel Asya tıbbında ve Ayurveda’da gotu kola bitkisine yer verilmektedir. Bitki oral yolla (ağızdan alınarak) ya da topikal yolla (cilde sürülerek) kullanılabilmektedir. Bitkinin topikal kullanımının bazı kişiler irritasyona neden olabildiği gözlemlendiği için alerjik bünyelere sahip kişilerde topikal kullanımı uygun olmayabilir. Gotu kola bitkisi ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalar henüz yeterli miktarda değildir ancak bazı küçük çalışmalar, faydaları ile ilgili sınırlı bilgiler vermektedir.
Genel sağlık üzerinde birçok farklı etkiye sahip olan deve dikeni bitkisi hakkında bilgi almak için “Deve Dikeninin Faydaları Nelerdir?” yazımızı linke tıklayarak okuyabilirsiniz.
Gotu Kola Ne İşe Yarar?
Ayurvedik tıp ve geleneksel Çin tıbbında kullanılan gotu kola otu, insanlar tarafından farklı hastalıkların ya da problemlerin giderilmesi için yıllardır kullanılan bitkilerden bir tanesidir.
İnsanlar, bakteriyel enfeksiyonlar, idrar yolu enfeksiyonları, kolera, dizanteri, influenza, soğuk algınlığı, tüberküloz, zona hastalığı, cüzam, frengi, anksiyete, depresyon, kronik yorgunluk, psikolojik bozukluklar, Alzheimer gibi birçok farklı türde hastalığın tedavisi yapılırken geleneksel tedavi yöntemlerine gotu kola bitkisini de eklemişlerdir. Bazı kişiler tonsilit, mide ağrıları, ülser, hepatit gibi konularda da gotu kolaya başvurmuştur.
Yukarıda saydığımız birçok büyük ve önemli hastalık üzerinde gotu kola bitkisinin yaratabileceği etkileri inceleyen bilimsel araştırmalar ya bulunmamaktadır ya da yetersiz sayıdadır. Ancak yine de yapılmış bazı hayvan deneylerinde gotu kola bitkisinin potansiyel faydaları gözlemlenebilmiştir. Bu faydaları aşağıda listeliyoruz: (1)
- Folik asit ile birlikte vücutta biriken kanın akışını rahatlatmak ve kan sirkülasyonunu düzenlemek
- Beyin hücrelerini toksinlerden koruyarak Alzheimer oluşumu ile ilişkilendirilen plakların oluşumunu engellemek
- Uyku problemlerine bağlı oluşabilen anksiyete ve stresin azalmasına yardımcı olmak ve depresyon üzerinde olumlu etkiler sağlamak (2)
- Kan akışını düzenleyerek vücuttaki şişliklerin azalmasına yardımcı olmak
- Uyku probleminin çözülmesine destek olmak
- Vücuttaki yaraların daha hızlı bir şekilde iyileşmesine katkıda bulunmak ve çatlakları azaltmak
- Vücutta tıpkı antioksidanlar gibi detox etkisi yaratmak (3)
- Eklem ağrılarını hafifletmek
Sıraladığımız tüm bu faydaların küçük araştırma gruplarında gözlemlendiğini tekrar belirtmemiz gerekmektedir. Gotu kola kullanımının önerilen kullanım dozlarında görünen bir yan etkisi olmasa da hamileler, emzirenler, ameliyata girecek kişiler, karaciğer problemlerine sahip kişiler ve alerjik bünyeye sahip kişiler tarafından kullanılmaması doğru olacaktır. Gotu kolanın çok yüksek dozlarda tüketilmesi ise mide rahatsızlıklarına, uykusuzluğa, uyuşukluğa ya da (kullanıyorsanız) yatıştırıcı etkiye sahip ilaçlar ile etkileşime girmesine sebep olabilir.
Her gıda takviyesinde olduğu gibi doktorunuzun da onayını aldıktan sonra gotu kolayı günlük dozajına uygun olarak tüketmenizde bir sorun olmayacaktır. Var olan tedavilerinizi desteklemek için gotu kola tüketmek istiyorsanız mutlaka doktorunuza ilaçlarınız ile gotu kola takviyesinin etkileşime girip girmeyeceğini öğrenmeniz gerekmektedir.
