Amazon ormanlarının şifa kaynağı bitkilerinden biri olan guarana, vücuttaki pek çok fonksiyona katılan son derece faydalı bir bitki olarak günümüzde ‘guarana ekstresi’ formuyla sıkça kullanılan bitkisel ürünlerden biridir. Bugünlerde popüler olmaya başlasa da aslında çok uzun zamandır diyetlerin vazgeçilmezleri arasında yer alan guarana bitkisini biz de sizin için detaylı olarak incelemek istedik.
Nasıl bir bitki olduğundan besin takviyesi olarak faydalarına ve yan etkilerine kadar pek çok noktaya ışık tutacağımız bu yazıda siz de guarana hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Guarana Nedir?
Orijinal adı paullinia cupana olan guarana; ana vatanı Brezilya olan, Amazon havzasına özgü bir tırmanma bitkisidir. Meyvelerinden elde edilen ve yaklaşık olarak bir kahve çekirdeği büyüklüğündeki tohumları, bu bitkinin en çok kullanılan ve besleyicilik bakımından zengin olan bölümüdür. Kahve çekirdeklerine kıyasla iki kat daha fazla kafein içeren bu tohumlar, Amazon kabileleri tarafından yıllarca tedavi edici özellikleriyle kullanılsa da günümüzde enerji içeceklerinin üreriminde faydalanılan güçlü bir uyarıcı etkiye sahiptir.
İçeceklerin yanı sıra şekerlemelere tat vermek amacıyla da kullanılan guarana, genellikle toz haline getirilerek tüketilir. Toz formundaki bu bitki guarana kapsüllerine doldurularak gıda takviyesi olarak da kullanılmaktadır.
Guarana Faydaları Nelerdir?
Yazının başında da dediğimiz gibi guarana, birçok vücut fonksiyonunun iyileştirilmesine destek olan oldukça yararlı bir bitkidir. Guarana faydalarını 8 maddede inceleyebiliriz (1).
1 – Antioksidan Bakımından Zengindir
Guarana; içerdiği kafein, teobramin, tanen, saponin, kateşin ve benzeri moleküllerle aslında yeşil çaya benzer bir profile sahiptir. Bu içerikler sayesinde doğal olarak antioksidan bakımından zengin besinler arasına girer. Antioksidan deposu özelliği guarana bitkisini, kalp sağlığı başta olmak üzere pek çok hastalığın semptomlarını iyileştirme ve engelleme yönünde güçlü bir bitki haline getirir.
2 – Yorgunluğu Azaltabilir
Kafein, zihinsel yorgunluğu azaltmak için birebirdir. Guarana ekstresi de içerdiği yüksek kafein oranı ile zihinsel enerjiyi artırmanın yanında odaklanmayı da güçlendiren bir bitkidir. Bu nedenle iş hayatının stresli çalışma ortamında beyni rahatlatmak, sınav dönemlerinde öğrencilerin odaklanmasına yardımcı olamk ve daha pek çok zihinsel rahatlık sebebiyle kullanılabilecek bir takviyedir. Beyin ve bilişsel fonksiyonları düzenleyen yapısı sayesinde hafızaya da olumlu etki eden bu bitki, hatırlama ve öğrenme yeteneğini geliştirmek amacıyla da tercih edilebilecek gıdalardan biridir.
3 – Kilo Kaybını Teşvik Edebilir
Zengin bir kafein içeriğine sahip olduğunu öğrendiğimiz guarananın, kilo kaybını da teşvik edebileceğini tahmin etmek zor değil. Metabolizmayı hızlandırıp yağ yakımına destek olabilen ve böyle kilo kaybını hızlandırabilecek olan bu bitki, düzenli kullanımda yağ hücrelerinin baskınlığını da azaltabilecek bir güce sahiptir.
4 – Mide Sorunlarını Giderebilir
Guarana içinde bulunan antioksidanlar; ishal, kabız gibi mide problemlerinin önlenmesine ve bu hastalıkların semptomlarının iyileştirilebilmesine katkıda bulunabilir. Yapılan çalışmalar, tıpkı Amazon halkının bir mide toniği olarak kullandığı gibi bu bitkinin günlük hayatta doğal bir mide koruyucu olarak da kullanılabileceğini göstermektedir.
5 – LDL Kolesterolü İyileştirebilir
Guarananın içinde bulunan antioksidanlar, kan akışının hızlandırılmasını sağlayarak pıhtılaşmayı önleyebilir. Böylece kalp sağlığına katkıda bulunan bitki, aynı zamanda ‘kötü kolesterol’ olarak bilinen LDL oksidasyonunu azaltarak vücudu, kolesterolün kötü etkilerinden kurtarmaya yardımcı olabilir.
6 – Ağrıları Azaltabilir
Amazon kabilelerinin ağrı kesici olarak kullandığı guarananın bu görevi günümüzde de de aktiftir. Bu bitkinin ağrı kesici olarak kullanılmasındaki temel neden, yine yüksek kafein içeriğine sahip olmasıdır. Doğal bir ağrı kesici görevi gören kafein, vücudun herhangi bir yerinde oluşan ağrının giderilmesine katkıda bulunur.
7 – Cilt Sağlığına Katkıda Bulunabilir
İçecek üretiminde olduğu gibi kozmetik endüstrisinde de popüler olan guarana ekstresi; sabundan losyona, saç ürünlerinden yaşlanmayı önleyci kremlere kadar pek çok kozmetik ürünün ham maddesi olarak kullanılır. Bunun sebebi içerdiği güçü antioksidanlardır. Cilt hasarını önleyip yaşlanmayı geciktiren etkilere sahip olan antioksidanların yanı sıra kafein içeriği de cilde kan akışı sağlama göreviyle cilt sağlığının iyileştirilmesine yardımcı olur.
8 – Antibakteriyel Özelliklere Sahiptir
Coli basili gibi mide ve bağırsaklara zarar veren bakterilerin çoğalmasını engelleyebilecek ya da öldürülmesine yardımcı olabilecek guarana ekstresi, antibakteriyel özellikleriyle sindirim sistemi sağlığına olumlu etki eden bir bitkidir. Ayrıca çalışmalar, diş plağına zarar veren ve dişlerin çürümesine neden olan bakterilerin de büyümesini baskılayabileceğini ortaya koymuştur.
Guarana Yan Etkileri Nelerdir?
Guarana takviyesi almak genel olarak oldukça güvenlidir. Ancak aşırı tüketim durumlarında yüksek kafein içeriği sebebiyle bazı yan etkilere sebep olabilir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz (1):
- Kalp çarpıntısı
- Uykusuzluk hastalığı
- Baş ağrısı
- Nöbetler
- Kaygı
- Sinirlilik
- Mide bulantısı
- Titreme
Guarana kullanımı için belirlenmiş bir doz olmamasına karşın çoğu insan temelli araştırmalar, günde 50 – 75 mg kadar tüketilebileceğini ortaya koymuştur. En doğru ve güvenli kullanım için satın alınan takviyenin ambalajı üzerinde önerilen talimat uygulanmalıdır. Sayısız faydası olmasına rağmen guarananın tek başına kullanımı, yukarıda saydığımız yararları %100 sağlayacağı anlamına gelmez; buna doğal ve dengeli beslenmenin de eşlik etmesi gerekir. Kronik rahatsızlığı olanlar mutlaka önce doktora başvurup onay aldıktan sonra kullanmalıdır.