Panik atak, birçok kişinin karşılaştığı oldukça keyifsiz, kişiye yoğun sıkıntı ve korku veren nöbetlere verilen addır. Hastalar “kriz” olarak nitelendirdikleri panik atağın birdenbire başladığını, giderek şiddetlendiğini ve sanki kalplerinin çarpıntıdan duracakmış gibi olduğunu dile getirirler. Bu durum, panik atak yaşayan kişilerde ölüm korkusu da yaratır.
Panik bozukluk ile ilişkili olan panik atak belirtileri ve panik atak hakkında bilmeniz gerekenleri bugün sizler ile paylaşacağız.
Panik Atak Nedir?
Bir uyarı vermeden aniden başlayan, uykuda bile gözlemlenebilen panik atak krizi aslında kalp krizi geçiriyormuş gibi hissettiren bir korku nöbetidir. Kendi kendine bir uyaran vermeden başlayan panik atak 10 dakika ile 30 dakika arasında sürebilir ancak nadiren de olsa 1 saate kadar çıkabilir ve yine kendiliğinden geçer.
Panik atak yaşayan kişiler yaşamayanlara oranla bu nöbetlerin tekrarlanmasına daha çok açıktırlar. Tam olarak nedenleri bilinemiyor olsa dahi panik atağı sıklıkla tekrarlanan hastaların panik bozukluğa sahip olduğu düşünülmektedir. Panik bozukluğa sahip kişiler panik atak nöbeti geçireceklerini düşünerek atak risklerini arttırabilirler.
Bazı hastalar, bazı belirtileri panik atak geçirmiyor olsalar dahi içerilerinde oldukları durumu panik atak şeklinde yorumlayarak büyük bir korkuya kapılırlar. Bu durum da onların panik atak geçirmelerine sebep olur. Farklı fiziksel etkilere sahip olan panik atağın psikolojik yönü oldukça güçlüdür ve kişinin bir döngüye girmesine sebep olabilir. Panik bozukluk ve panik atak ilaç ve bilişsel davranışçı terapi yöntemleri ile tedavi edilebilmektedir. Bir uzman (psikiyatr ya da psikolog) eşliğinde yapılan tedavi hastanın ihtiyacı yok ise ilaçsız da iyileşmesini sağlayabilir ve panik atak nöbetlerini sonlandırabilir.
Türk Psikiyatri Derneği’nin verilerine göre her 100 kişinin yaklaşık 3-4’ü panik bozukluğa ya sahiptirler ya da önceden geçirmişlerdir. Panik bozukluk genellikle 20-35 yaş aralığında başlar ve kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görülür.
Panik Atak Neden Olur?
Panik bozukluğun, nöronlar arasındaki sinir hücrelerinde salgılanan hormonların anormal çalışması ile ilişkili olabileceği Türk Psikiyatri Derneği tarafından belirtilmektedir. Bununla beraber günlük yaşamımızda yaşadığımız doğal ve zararsız çarpıntı ya da diğer belirtilerin (aşırı terleme, daralma, nefes sıkışıklığı gibi) kötüye yorumlanması ile panik atağın başlayabildiği belirtilmektedir.
Panik Bozukluk ve Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
En yaygın olarak hastalar tarafından tarif edilen panik atak belirtilerini aşağıda sıralıyoruz: (1)
- Kalbin aşırı hızlı çarpmaya başlaması
- Kalbin durup dururken çarpmaya başlaması
- Boğuluyormuş gibi bir his oluşması
- Aşırı terleme ve soğuma, ateş basması
- Nefes darlığı
- Soluğun kesilmesi
- Özellikle el ve parmaklarda uyuşma ve titreme
- Mide bulantısı ve karın ağrısı
- Titreme ve sarsılma
- Kendini tuhaf hissetme, çevrenin algılanışının tuhaflaşması
- Ölüm korkusu
- Kontrolünü kaybetme ve çıldırma hissi
- Göğüs ağrısı ve sıkışması
Yukarıda sıraladığımız belirtiler panik atak nöbetinin başladığı an ile beraber gerçekleşir. Panik atağın başka bir uyaranı önceden olmaz. Belirtilerin nasıl gerçekleştiği tam olarak bilinmemektedir ancak bu belirtiler kişileri hızlıca etkilemekte ve büyük bir korku ile kaplamaktadır.
Panik atak geçiren hastalarda agorafobi denilen bir durum oluşabilmektedir. Agorafobi, hastaların panik atak geçirdikleri yer ve durumlardan kaçma isteğidir. Kişiler yalnız kalamayabilir, asansöre binemeyebilir, bazen kalabalık ortamlardan kaçınırlar, panik atak geçirdikleri yerlere gitmek istemezler. Bu durum agorafobi olarak adlandırılır.
Panik atak tedavisi yapılırken bu hastalığın aslında zararsız olduğu ve korkuların gerçekçi olmadığı, hastaların bu tür inanışlarının düzeltilmesi gerektiği bilinmelidir. Bu nedenle de tedavi için ilk olarak gidilmesi gereken kişi bir psikiyatrist ya da psikologtur. Hastaların sahip oldukları panik atak nöbetlerinin ne olduğunu kavraması, panik ataktan korkmalarının azalmasına ve doğal bir şekilde panik atak gelişimlerinin azalmasına yardımcı olacaktır. Hekim, hastadan panik atağa neden olan düşünce ve korkularının üzerine gitmesini isteyecek ve yavaş yavaş bu düşüncelerden kurtulmasına yardımcı olacaktır.
