Östrojen hormonu ile sık sık karıştırılan progesteron hormonu bir çeşit kadınlık hormonudur ve özellikle hamilelik döneminde seviyelerinin yükselmesi normaldir. Progesteron hormonu yumurtlama dönemlerini takiben yumurtalıklarda üretilir. Regl döngüsünün ve hamileliğin önemli bir parçasıdır.
Sizler için hamilelik döneminde progesteron hormonu seviyelerinin düşüklüğü ve yüksekliği hakkında bir rehber hazırladık.
Progesteron Hormonu Nedir?
Progesteron hormonu kadınlar için oldukça tanıdık bir hormondur ve östrojen hormonundan sonra rahmin gelişimi, hamilelik ve regl döngüsü üzerinde en çok etkiye sahip hormonlardan biridir. Progesteron, menstrual döngünün düzenlenmesine yardımcı olur. Temel görevi ise rahim duvarlarının gebelik için hazır hale getirilmesidir. Her ay yumurtlama yaşandıktan sonra progesteron hormonu rahmin içini döllenen yumurtaya hazırlamak için kalınlaştırır. Eğer yumurta döllenmediyse progesteron seviyeleri düşer ve regl başlar. Döllenmiş bir yumurta var ise bu yumurta rahim duvarına tutunur ve progesteron hamilelik süresinde rahim duvarının korunmasına yardımcı olur. Kısacası regl döngüsü ve hamilelik sürecinde progesteron aktif rol oynar ve bu süreçlerdeki değerleri incelenir.
Progesteron hormonu ayrıca meme gelişimi ve emzirme dönemi için de gereklidir. Östrojen hormonuna yardımcı olur, testosteron hormonu ile birlikte de çalışır. Erkekler sperm üretimine destek olması için az miktarda progesteron hormonu üretir.
Kadınlık hormonu denildiğinde akla ilk gelen hormon olan östrojen hakkında daha çok bilgi almak için “Östrojen Hormonu Nedir, Ne İşe Yarar?” yazımızı okuyabilirsiniz.
Progesteron Hormonu Seviyelerinde Yükseklik
Eğer hamile değilseniz ve progesteron hormonu seviyeleriniz yüksek ise bunun aşağıda sıraladığımız sağlık nedenleri ile ilişkisi olabilir: (1)
- Yumurtalık kistleri
- Nadiren görülen yumurtalık kanseri
- Progesteron üreten bezlerdeki fazlalık
- Adrenal kanser
Progesteron Hormonu Seviyelerinin Düşük Olması
Progesteron hamilelik dönemi için ve hamile kalmak isteyen kadınlar için önemlidir. Vücutta yeteri kadar progesteron üretilemiyorsa hamile kalmak ya da hamileliğin devamı zorlaşabilir.
Yumurtlama döneminden hemen sonra bir yumurta atıldığında progesteron seviyelerinin yükselmesi gerekir. Progesteron hormonu döllenmiş bir yumurtanın rahme yerleşebilmesi için rahim duvarının (uterusun) kalınlaşmasına yardımcı olur. Rahim duvarı yeterince kalın değilse yumurta tutunamayabilir.
Hamile olmayan kadınlarda düşük progesteronun belirtilerini aşağıda sıralıyoruz:
- Baş ağrısı ya da migren
- Ruh hali değişiklikleri, anksiyete ya da depresyon
- Regl döngüsünde (menstrual döngü) irregulasyon
Düşük progesteron hamile olmayan kadınlarda anormal uterin kanamalara neden olabilir. Düzensiz ya da olmayan periyotlar kötü işleyen yumurtalıkları ya da düşükl progesteron seviyelerini gösterebilir.
Hamile kadınların bebeği koruyabilmek için hamilelik dönemlerinde progesterona ihtiyaçları vardır. Vücut bu sebeple daha fazla progesteron üretir. Bu durum göğüs hassasiyeti ve bulantı gibi belirtilerin bir kısmına neden olur. Progesteron seviyeleri hamilelikte çok düşük ise uterus bebeği tutamayabilir. Düşük progesteron seviyeleri dış gebeliğe (ektopik gebelik) neden olabilir bu durumda düşük ya da fetal ölüme sebep olabilir.
Progesteron hormonu yetersizliğinde östrojen hormonu baskınlaşır. Bu durum aşağıdaki belirtileri ortaya çıkarabilir:
- Kilo alma
- Cinsel dürtünün azalması, ruh hali değişiklikleri ve depresyon
- PMS, düzensiz adet döngüleri, yoğun kanama
- Göğüslerde hassasiyet, göğüslerde fibrokist oluşumu
- Safra kesesi problemleri
Düşük Progesteron Seviyeleri İçin Neler Yapılabilir?
Progesteron seviyeleriniz ile ilgili bir sorun olmayabilir ancak hamile kalmak istiyorsanız doktorunuz ile de görüşerek onayını aldığınız takdirde hormon tedavisi görmeyi deneyebilirsiniz. Progesteron hormonu desteği rahminin iç duvarının kalınlaşmasına destek olarak hamile kalma şansınızı arttırabilir.
Menstrual döngüde bozukluklar ve anormal kanamaların düzenlenmesine hormon tedavisi yardımcı olabilir. Menopozun ciddi semptomları için hormon tedavileri genellikle östrojen ve progesteron hormonları ile yapılır. Progesteron hormonu almadan östrojen alan kadınların endometrial kanser geliştirme riski daha yüksektir.
Progesteron takviyesi için doktorlar aşağıdaki tedavileri önerebilmektedir:
- Krem ve jeller kullanılabilir,
- Oral yolla ilaç alınabilir,
- Vajinal fitil kullanılabilir.
Hormon terapisi bazı belirtilerin hafiflemesine destek olabilir:
- Sıcak basmaları,
- Gece terlemeleri,
- Vajinal kuruluk,
- Bazı kadınlarda progesteron ruh halinin iyileşmesine destek olabilir, sakinleştirip daha kolay uykuya dalmalarını sağlayabilir.
Hormon terapisi bazı riskleri de beraberinde arttırabilir:
- Safra kesesi problemleri
- Kan yoğunluğu
- Göğüs kanseri
- Kalp krizi ve inme
Bu sebeple doktorlar hastanın hastalık geçmişini bilmek ister. Daha önceden göğüs kanseri, endometrial kanser, karaciğer rahatsızlıklar, kanda pıhtılaşma yoğunluğu ve inme ile ilgili herhangi bir problem yaşanıp yaşanmadığını öğrenmek doktorun yapacağı ideal tedavi yöntemini belirlemesine yardımcı olacaktır.
Doğal yollar ile progesteron seviyelerini arttırmak için:
- C ve B vitamini alımını arttırmak,
- Daha fazla çinko içeren yiyecekler tüketmek,
- Stresi azaltmak gerekir.
