Alfa lipoik asit, tüm insan hücrelerinde bulunan organik bir bileşiktir. Bu, hücrelerin güç merkezi olarak da bilinen mitokondri içinde oluşur ve enzimlerin besin maddelerini enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur. Alfa lipoik asit ayrıca güçlü antioksidan özelliklere sahiptir. Alfa lipoik asit hem suda hem de yağda çözünür, bu da vücuttaki her hücrede veya dokuda çalışmasına olanak sunar.
Alfa Lipoik Asidin Faydaları
Alfa lipoik asidin antioksidan özellikleri, düşük kan şekeri seviyeleri, azalmış iltihaplanma, yavaşlamış cilt yaşlanması ve gelişmiş sinir fonksiyonu gibi çeşitli faydalarla bağdaştırılmıştır. İnsanlar sadece az miktarlarda alfa lipoik asit üretir. Bu yüzden çoğu, alımlarını optimize etmek için belirli yiyeceklere veya takviyelere yönelir. Kırmızı et gibi hayvansal ürünlerin yanı sıra brokoli, domates, ıspanak ve brüksel lahanası gibi bitkisel gıdalar da alfa lipoil asit kaynaklarıdır. Bununla birlikte, takviyeler gıda kaynaklarından 1000 kat daha fazla alfa lipoik asit sunar.
Alfa Lipoik Asit ve Kilo Kaybı
Araştırmalar, alfa lipoik asidin kilo kaybını çeşitli şekillerde etkileyebileceğini gösterir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, beyninizin hipotalamusunda bulunan AMP aktif protein kinaz (AMPK) enziminin aktivitesini azaltabileceğini göstermektedir. AMPK aktif olduğunda, açlık duygularını artırabilir. Öte yandan, AMPK aktivitesini baskılamak vücudunuzun yaktığı kalori miktarını artırabilir (1,2).
Bununla birlikte, insan çalışmaları alfa lipoik asidin kilo kaybını sadece hafif derece etkilediği bilinmektedir. Kısacası, alfa lipoik asidin insanlarda kilo kaybı üzerinde sadece hafif bir etkisi olduğu görülmektedir.
Alfa Lipoik Asit ve Diyabet
Diyabet dünya çapında 400 milyondan fazla yetişkini etkilemektedir (3). Kontrolsüz diyabetin önemli bir özelliği yüksek kan şekeri seviyeleridir. Tedavi edilmezse, görme kaybı, kalp hastalığı ve böbrek yetmezliği gibi sağlık sorunlarına neden olabilir. Alfa lipoik asit, hem hayvanlarda hem de insanlarda kan şekeri seviyelerini düşürdüğünden, diyabet için kullanılan takviyeler arasında olarak popüler hale gelmiştir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda alfa lipoik asit, kan şekeri düzeylerini % 64’e kadar düşürmüştür (4,5).
Metabolik sendromlu yetişkinlerde yapılan diğer çalışmalarda, alfa lipoik asidin insülin direncini azaltabildiğini ve açlık kan şekeri ve HbA1c seviyelerini düşürdüğü gözlemlenmiştir. Ayrıca, alfa lipoik asit diyabet komplikasyonları riskini azaltabileceği düşünülmektedir (6).
Sinir hasarı belirtilerini hafiflettiği ve kontrolsüz diyabetle ortaya çıkabilecek diyabetik retinopati (göz hasarı) riskini azalttığı kanıtlanmıştır. Bu etkinin alfa-lipoik asidin güçlü antioksidan özelliklerinden kaynaklandığına inanılmaktadır (7,8).
Alfa lipoik asidin kan şekeri kontrolüne yardımcı olduğu gösterilmiştir, ancak diyabet için tam bir tedavi olarak kabul edilmez. Diyabetiniz varsa ve alfa lipoik asidi denemek istiyorsanız, ilaçlarınızla etkileşime girebileceğinden ötürü öncelikle doktorunuzla konuşmanız en iyisidir.
Alfa Lipoik Asit ve Cilt Yaşlanması
Araştırmalar, alfa lipoik asidin cilt yaşlanması belirtileri ile mücadeleye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Bir çalışmada, bilim adamları alfa lipoik asit içeren bir kremin cilde uygulanmasının ince çizgileri, kırışıklıkları ve cilt pürüzlülüğünü hiçbir yan etkisi olmadan azalttığını bulmuşlardır (9).
Cilde alfa lipoik asit uygulandığında, cildin iç katmanlarına karışır ve güneşin zararlı UV radyasyonuna karşı antioksidan koruma sağlar. Ayrıca, alfa lipoik asit, cilt hasarına karşı korunmaya yardımcı olan ve yaşlanma belirtilerini azaltabilen glutatyon gibi diğer antioksidanların seviyelerini de yükseltir (10,11).
Alfa Lipoik Asit ve Hafıza Kaybı
Bellek kaybı yaşlı yetişkinler arasında yaygın olan bir sorundur. Oksidatif stresin verdiği zararın hafıza kaybında kritik bir rol oynadığına inanılmaktadır (12).
Alfa lipoik asit güçlü bir antioksidan olduğundan, çalışmalar Alzheimer hastalığı gibi hafıza kaybı ile karakterize edilen bozuklukların ilerlemesini yavaşlatma yeteneğini incelemişlerdir.
Hem insan hem de laboratuvar çalışmaları, alfa lipoik asidin, serbest radikalleri nötralize ederek ve enflamasyonu baskılayarak Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlattığını göstermektedir. Ancak tedavi için alfa-lipoik asidin önerilebilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır (13,14).
Alfa Lipoik Asit ve İnflamasyon
Kronik inflamasyon, kanser ve diyabet de dahil olmak üzere çeşitli hastalıklarla bağlantılıdır. Alfa lipoik asidin çeşitli iltihap belirtilerini azalttığı gözlemlenmiştir. Yapılan 11 çalışmada, alfa lipoik asidin, yüksek CRP seviyesine sahip yetişkinlerde inflamatuar markör C-reaktif protein (CRP) seviyelerini önemli ölçüde düşürdüğü görülmüştür (15).
Alfa Lipoik Asit ve Kalp Hastalıkları
Laboratuar, hayvan ve insanlar üzerinde yapılan araştırmalar, alfa lipoik asidin antioksidan özelliklerinin birkaç kalp hastalığı riskini azaltabileceğini göstermiştir.
İlk olarak, antioksidan özellikler, alfa lipoik asidin serbest radikalleri nötralize etmesine ve kalp hastalığı riskini artırabilecek hasara bağlı oksidatif stresi azaltmasını sağlar. İkincisi, endotel disfonksiyonunu yani kan damarlarının düzgün genişleyemediği ve kalp krizi ve inme risklerini artıran bir durumu iyileştirdiği gözlemlenmiştir (16,17,18).
Ek olarak, çalışmalar alfa lipoik asit takviyelerinin metabolik hastalığı olan yetişkinlerde trigliserit ve LDL (kötü) kolesterol seviyelerini düşürdüğünü bulmuştur.
Alfa Lipoik Asit’in Yan Etkileri Var mı?
Alfa lipoik asit genellikle hiç denilebilecek kadar az yan etkiye sahiptir ve güvenli bir takviye olarak kabul edilir. Bazı durumlarda, insanlar bulantı, döküntü veya kaşıntı gibi hafif semptomlar yaşayabilir.
Bununla birlikte, araştırmalar yetişkinlerin zararlı yan etkileri olmadan 2.400 mg’a kadar alfa lipoik asit alabileceğini göstermektedir (19). Ekstra fayda sağladıklarına dair kanıt bulunmadığından daha yüksek dozlar önerilmez.
Ayrıca, hayvanlarla yapılan çalışmalarda, aşırı yüksek alfa lipoik asit dozlarının oksidasyonu destekleyebileceğini, karaciğer enzimlerini değiştirebileceğini ve karaciğer ve göğüs dokusuna zararlı olabileceğini göstermiştir (20,21).
Bugüne kadar, çok az sayıda çalışma, çocuklarda ve hamile kadınlarda alfa lipoik asidin güvenliğini incelemiştir. Bu kişiler doktorları önermediği sürece lipoik asit almamalıdır.
Diyabetiniz varsa, alfa lipoik asit almadan önce sağlık uzmanınıza danışmalısınız. Çünkü alfa lipoik asit kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olan diğer ilaçlarla etkileşime girebilir.