Böbrek problemleri ile hastaneye başvurduğunuzda dahiliye doktorunuz sizden bir dizi kan tahlili istemiş olabilir. Bu tahlillerin içerisinde kreatinin değeri dikkatinizi hiç çekti mi? Kreatinin, vücutta üretilen atık bir üründür. Doktorlar kreatinin yüksekliği konusunda oldukça titizdirler. Peki bunun sebeplerini biliyor musunuz?
Kreatinin Yüksekliği Nedir?
Kreatinin yüksekliği nedir sorusunu yanıtlamadan hemen önce kısa bir şekilde kreatin nedir sorusunu cevaplandırmak istiyoruz.
Vücuttaki kreatin amino asidinin işlenmesi ile ortaya çıkan atık ürüne kreatinin denilmektedir. Kreatin kas gelişimi konusunda vücudun en çok ihtiyaç duyduğu amino asitlerdendir. Bunun sebebi ise kreatin kimyasal bileşeninin vücutta performans ve enerji arttırımını sağlarken kas hücresi yapısına da katılıyor olmasıdır.
Vücudumuz her gün kas kütlelerinin enerji üretimi sırasında kreatinin maddesini oluşturur. Dolayısıyla her gün aşağı yukarı aynı miktarda kas kütlesine sahip olduğumuz için; vücudumuzda da aynı miktarda kreatinin üretilir.
Kreatinin miktarları genel geçer ortalama değer aralığına sahip olsa da; kişilerin yaş, cinsiyet, kilo, aktivite miktarlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Biz yine de sizinle ortalama değerleri aşağıda paylaşıyoruz:
- Yetişkin Erkekler: 0,6 ila 1,2 mg/dl
- Yetişkin Kadınlar: 0,5 ila 1,1 mg/dl
- Bebekler: 0,2 mg/dl
- Sadece bir böbreği olan bireyler: 1,8 ila 1,9 mg/dl
Burada kas miktarı ile kreatinin seviyelerinin paralel bir şekilde ilerlediğini görebiliyoruz. Kas miktarı az olan bireylerinin kas miktarı çok olan bireylere göre daha fazla kreatinine sahip olduklarını gözlemleyebiliriz. Ancak bu durum %100 geçerli değildir.
Şimdi kreatinin yüksekliği nedir sorusuna geri dönelim.
Kanda kreatinin maddesinin bulunması normal bir durumdur. Kreatinin işlenmesinden sonra kana karışan ve böbreklere iletilen bu maddenin belirtilen referans aralığı dışında olması ise çok fazla istenilen bir durum değildir. Özellikle kreatinin yüksekliği böbrekler için tehdit unsurudur. Tüm böbrek hastalıkları bu sebeple oluşur demiyoruz ancak kreatinin yüksekliği böbrekleri zorlayabilecek bir faktördür. (1)
Ancak içiniz rahat olmalıdır. Kreatinin yüksekliği tedavi edilebilen, geçirilebilen bir durumdur.
Kreatinin Yüksekliği Neden Olur?
Dahiliye ve nefroloji doktorları kan testi ile vücudunuzda bulunan kreatinin miktarını inceleyerek size kreatinin yüksekliğine sahip olup olmadığınızı söyleyebilir. Bu durumda tedaviye başlamadan önce kreatinin seviyelerinizin neden yüksek olabileceğini tespit etmek isteyecektirler.
Kreatinin yüksekliği birtakım nedenlerden oluşur ve her zaman ilk seferde tespit edilemeyebilir. Bu nedenle doktorlar birkaç kere test yapmayı tercih edebilirler.
Kreatinin yüksekliği aşağıdaki sebep ve hastalıklara bağlı olarak gelişebilmektedir:
- Çok fazla protein tüketmek
- Çok ağır ve sık antrenman yapmak
- Bazı böbrek hastalıklarına sahip olmak: şeker hastalığı, gut, rabdomiiyoliz, kas distrofisi, lupus gibi otoimmün bozukluklar, Goodpasture sendromu
- Darbeden kaynaklanan kan kaybı
- Glomerulus hasarı: Böbrek içerisinde bulunan filtre sisteminin hasar görmesi. (Bu sebep ayrıca kan ve idrar testlerinin ortak olarak karşılaştırılması ile kolaylıkla belirlenebilir. Bir kişinin kan testinde kreatinin yüksekliği fazla ancak idrar testinde kreatinin yüksekliği az ise kişinin Glomerulus filtresinin yeterince çalışmadığı söylenebilir) (2)
- Vücutta oluşan yüksek enfeksiyon
- Kronik böbrek rahatsızlıkları
Kreatinin yüksekliğinin sebebini anlamak için doktorunuz sizden birkaç farklı kan ve idrar testi isteyebilir. Bu durum normaldir. Bu durumda doktorlarınız ile birlikte hareket etmelisiniz. Aynı zamanda kreatinin miktarınızı azaltabilmek için bazı yöntemleri de uygulayabilirsiniz. Bunları aşağıda listeliyoruz:
- Protein tüketiminizi kontrollü bir şekilde gerçekleştirin, fazla proteinden kaçının.
- Lifli ürünleri beslenmenize ekleyin, diyet lifi tüketimini artırmanız sindiriminizin rahatlamasına yardımcı olacaktır.
- Su ve sıvı tüketiminizi arttırın, aistli ve şekerli işlenmiş içeceklerden uzaklaşın.
- Eğer kreatin bazlı takviyeler kullanıyorsanız bu ürünlerden bir süreliğine kaçının.
- Doğal bitkilerden bazıları böbreklerinize destek olabilir. Bunlar ısırgan yaprağı, karahindiba, tarçın, ginseng ve sarı papatyadır.
