Sedef hastalığı nedir?
Sedef hastalığı, cilt hücrelerinin hızla artmasına ve yığılmasına neden olan kronik bir otoimmün hastalıktır.(1) Bu hücre birikimi, cildin yüzeyinde yükselme ve pullanmaya neden olur. Pulların ya da kabukların çevresinde iltihaplanma ve kızarıklık oluşumu oldukça yaygındır. Tipik psöriyatik kabuklar beyazımsı gümüştür ve kalın kırmızı lekeler halinde gelişir. Bazen, bu bölgeler çatlar ve kanayabilir.
Sedef hastalığı hızlı deri üretim sürecinin sonucudur. Tipik olarak, deri hücreleri derinin alt tabakalarında büyür ve yavaşça yüzeye çıkar, sonunda da dökülürler. Bir deri hücresinin tipik yaşam döngüsü yaklaşık bir aydır. Sedef hastalığı olan kişilerde, bu üretim süreci sadece birkaç gün içinde ortaya çıkabilir. Bu nedenle, deri hücrelerinin net dökülme zamanı yoktur. Hızla gerçekleşen bu aşırı üretim deri hücrelerinin birikmesine neden olur. Pullanma ya da kabuklanma genellikle eklemlerde, dirseklerde ve dizlerde gelişir. (1) Bunların dışında şu bölgelerde de geliişmesi muhtemeldir:
- Eller
- Ayaklar
- Boyun
- Kafa derisi
- Yüz
Daha az yaygın olan sedef hastalığı çeşitleri tırnakları, ağzı ve cinsel organların etrafındaki alanları etkileyebilir. Amerikan Dermatoloji Akademisi’ne (AAD) göre, yaklaşık 7.5 milyon Amerikalı sedef hastalığına sahiptir.(1) Bu hastalık genellikle aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer bazı koşullarla ilişkilidir:
- Tip 2 diyabet
- İnflamatuvar bağırsak hastalığı
- Kalp hastalığı
- Psoriatik artrit
Sedef Hastalığını Tetikleyen Durumlar Nelerdir?
Sedef hastalığı tipik olarak tanımlayabileceğiniz ve önleyebileceğiniz tetikleyici bir nedenle başlar veya kötüleşir.(2) Sedef hastalığını tetikleyebilecek faktörler şunlardır:
- Boğaz ağrısı ve cilt enfeksiyonları gibi çeşitli enfeksiyonlar
- Deride kesilme, sıyrık, böcek ısırığı veya şiddetli güneş yanığı dolayısıyla yaralanma
- Stres
- Sigara içmek
- Aşırı alkol tüketimi
- D vitamini eksikliği
- Bazı ilaçlar (bipolar bozukluk için reçete edilen lityum, beta blokerler, sıtma ilaçları ve iyoditler gibi yüksek tansiyon ilaçları) (2)
Sedef Hastalığı Tedavisi
Sedef hastalığı tanısı doğrulandığında tedavi, durumun tipine ve şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Tedavi seçenekleri topikal tedavi, sistemik tedavi ve fototerapiyi içerir.(3)
Topikal Tedavi
Topikal tedavi doğrudan cilde uygulanır. Genellikle tedavinin ilk adımıdır. Bu aşamada amaç deri hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak ve inflamasyonu azaltmaktır.(3) Bu tedaviler reçetesiz veya reçeteli olarak sürdürülebilir, steroid ve steroid olmayan ilaçları içerir.
Kaşıntıyı azaltmak için aşağıdaki seçenekler kullanılabilir:
- Keratolitik bir ürün, pullanmakta olan derinin giderilmesine yardımcı olabilir. Reçetesiz seçenekler salisilik asit, laktik asit, üre veya fenol içerebilir.
- Kalamin, hidrokortizon, kafur, difenhidramin hidroklorür (HCl), benzokain ve mentol gibi reçetesiz satılan ürünler yardımcı olabilir, ancak bunlar aynı zamanda cildi kurutabilir. Hangisinin en çok işe yaradığı kişinin kendisi deneyerek görebilir.
Sistemik Tedaviler
Sistemik tedaviler genel olarak vücut sistemi ile ilgilidr. Bazıları tüm sistemi etkiler ve orta-şiddetli sedef hastalığı ile psoriatik artritli kişiler için kullanılır. Bunlar ağız yoluyla veya enjeksiyonla alınır ve bunlar arasında asitretin, siklosporin ve metotreksat bulunur.(3) Biyolojik ilaçlar, bir tür sistemik tedavidir. Biyolojik ilaçlar, laboratuvarda yetişen canlı hücrelerden yapılan protein bazlı ilaçtır. Biyolojik ürünler, sedef hastalığı ile ilişkili spesifik T hücrelerini hedefler.
Fototerapi
Fototerapi ışın tedavisidir. Deri, doktorun ofisinde veya evde düzenli olarak ultraviyole ışığa maruz kalır. Bu işlem tıbbi gözetim altında yapılır. Işın tedavisi solaryum ya da benzeri bir durumla benzer değildir ve yerine kullanılması tavsiye edilmez.
Evde Hazırlanan İlaçlarla Gerçekleştirilen Tedaviler
Sedef hastalığı belirtileri çeşitlidir ve sedef hastalığından kaçınmak mümkün değildir. Sedef hastalığı nasıl geçer ya da sedef hastalığına ne iyi gelir sorularına net bir cevap vermek zordur ancak bazı stratejiler insanların bunlarla baş etmelerine yardımcı olabilir.(3) Bunların bazıları aşağıda belirtilmiştir:
- Yoga, egzersiz, veya meditasyon yaparak stresin azaltılması
- Dengeli beslenme ve sağlıklı kiloyu korumak
- Benzer deneyimlere sahip başkalarıyla konuşmak için bir gruba veya bloga katılmak
- Sigara içmemek veya aşırı alkol tüketmemek
Kaşıntıyı azaltmak için evde uygulanabilecek yollar ise şunlardır:
- Cildi nemlendirmek: Bir dermatolog en uygun ürünü tavsiye edebilir.
- Yaklaşık 10 dakika süreyle soğuk bir duş almak ya da buz torbası kullanmak: Cildin kurumaması için sıcak suyla duş almaktan kaçının.
