C Vitamini Nedir?
C vitamini, düzenli olarak tüketilmesi gereken temel bir besin maddesidir. C vitamini eksikliği için en yaygın risk faktörleri yetersiz beslenme, aşırı alkol tüketimi, iştahsızlık, şiddetli mental bozukluklar, sigara ve diyaliz olarak sıralanabilir. C vitamini eksikliği semptomlarının gelişmesi aylar sürebilirken, dikkat edilmesi gereken bazı küçük işaretler vardır.
En yaygın C Vitamini Eksikliği Belirtileri
C vitamini eksikliğinde ne olur, C vitamini eksikliği nasıl anlaşılır ve C vitamini eksikliği belirtileri nelerdir gibi soruların cevapları sıklıkla merak edilmektedir. Sizler için C vitamini eksikliği sonucu oluşan hastalıklar ve problemleri bir araya getirdik:
1. Pürüzlü ve Bozuk Cilt
C vitamini cilt, saç, eklem, kemik ve kan damarları gibi bağ dokularında bol miktarda bulunan bir protein olan kolajen üretiminde önemli bir rol oynar. C vitamini seviyesi düşük olduğunda, keratoz pilaris olarak bilinen bir cilt durumu gelişebilir. Ayrıca C vitamini eksikliği, kollar, uyluklar veya kalçalarda küçük akne benzeri yumruların oluşmasına neden olabilir. Bununla birlikte, bu durum tek başına bir eksikliği teşhis etmek için yeterli değildir fakat C vitamini eksikliğini düşündürebilir.
2. Parlak ve Kırmızı Saç Kökleri
Yüzeydeki saç folikülleri, bölgeye kan ve besin sağlayan birçok küçük kan damarı içerir. Vücutta C vitamini eksik olduğunda, bu küçük kan damarları kırılgan hale gelir ve kolayca kırılır, sonuç olarak saç köklerinin etrafında küçük, parlak kırmızı lekeler ortaya çıkar. Bu, perifoliküler hemoraji olarak bilinir ve C vitamini eksikliğininin ciddi bir işaretidir. C vitamini takviyeleri almak genellikle bu semptomu iki hafta içinde çözer.
Eğer C vitamini tüketiminizin az olduğunu düşünüyorsanız ve nasıl beslenmeniz gerektiğini bilmiyorsanız “C Vitamini En Kolay Nasıl Alınır?” yazımızı okuyabilirsiniz.
3. Kaşık Şeklinde ve Kırmızı Noktalar Bulunan Tırnaklar
Kaşık şeklindeki tırnaklar içbükey şekli ile karakterizedir, genellikle ince ve kırılgandır. Bu şekilde olan tırnaklar demir eksikliği anemisi ile daha ilişkilidir fakat aynı zamanda C vitamini eksikliğine de bağlanmıştır. Splinter hemoraji olarak bilinen tırnak yatağındaki kırmızı benekler ya da dikey çizgiler de kolayca yırtılan, zayıflamış kan damarları nedeniyle oluşur ve C vitamini eksikliği sırasında ortaya çıkabilir. El ve ayak tırnaklarının görünümü, C vitamini eksikliği olasılığını belirlemeye yardımcı olsa da, bunun net bir şekilde tanı koymaya yardımcı olamayabileceğini de unutmamak gerekir.
4. Kuru ve Hasarlı Cilt
Sağlıklı cilt, özellikle epidermiste veya dış deri tabakasında çok miktarda C vitamini içerir. C vitamini, güneşin neden olduğu oksidatif hasardan ve sigara dumanı veya ozon gibi kirleticilere maruz kalmaktan koruyarak cildi sağlıklı tutar. Ayrıca cildi dolgun ve genç görünmesini sağlayan kollajen üretimini de teşvik eder. Yüksek C vitamini tüketimi daha kaliteli cilt ile ilişkilidir, düşük C vitamini alımı ise kuru ve buruşmuş cildin gelişmesi riskini %10 artırır. Kuru ve zarar görmüş ciltler C vitamini eksikliğine bağlı olabilirken, diğer birçok faktörden de kaynaklanabilir, bu nedenle bu semptom tek başına bir eksikliği teşhis etmek için yeterli değildir.
5. Kolay Morarma
Morarma, cildin altındaki kan damarlarının, bölgedeki kanın sızmasına neden olduğun durumlarda meydana gelir. Zayıf kolajen üretimi zayıf kan damarlarına neden olduğu için kolay morluk oluşumu C vitamini eksikliğinin yaygın bir göstergesidir. Eksikliğe bağlı morluklar vücudun geniş bölgelerini kapsayabilir veya deri altında küçük mor noktalar olarak görünebilir. Kolay morarma genellikle eksikliğin ilk belirgin semptomlarından biridir ve C vitamini düzeylerine ilişkin daha fazla araştırmayı gerektirir.
6. Yaraların Yavaş İyileşmesi
C vitamini eksikliği kolajen oluşum hızını yavaşlattığı için yaraların daha yavaş iyileşmesine neden olur. Ciddi C vitamini eksikliği vakalarında, eski yaralar tekrar açılarak enfeksiyon riskini artırmaktadır. Yavaş yara iyileşmesi, daha ileri derecede eksiklik belirtilerinden biridir ve kısa süre önce başlayan ve devam eden C vitamini eksikliklerinde görülmeyebilir. İlk önce başka belirtiler ve semptomlar ortaya çıkacaktır. Daha uzun süreli ve ciddi eksikliklerde bu durumun yaşanması muhtemeldir.
7. Kemiklerde Zayıflık
C vitamini eksikliği kemik sağlığını da etkileyebilir. Düşük C vitamini alımı, kırık ve osteoporoz riskinin artmasına neden olur. Araştırmalar, C vitamininin kemik oluşumunda kritik bir rol oynadığını, dolayısıyla C vitamini eksikliğinin kemik kaybını artırabildiğini bulmuştur. Büyüyen ve gelişmekte olan çocuk iskeletleri C vitamini eksikliğinden özellikle etkilenebilir.
8. Diş Eti Kanaması ve Diş Kaybı
Diş etlerinde kızarma, şişme ve kanama C vitamini eksikliğinin başka bir ortak belirtisidir. Yetersiz C vitamini diş eti dokularını zayıflatır ve iltihaplanmasına neden olur. Ayrıca daha çabuk kanamaya yatkı hale gelir. C vitamini eksikliğinin ileri aşamalarında, diş etleri morlukları ve çürümeler görünebilir. Sonuç olarak C vitamini eksikliği sağlıksız dişler ve diş etleri oluşur.
9. Zayıf Bağışıklık
Çalışmalar, C vitamininin enfeksiyonla mücadele ettiğini ve hastalığa neden olan patojenleri yok etmeye yardımcı olmak için çeşitli bağışıklık hücrelerinde toplandığını göstermektedir. C vitamini eksikliği, zayıf bağışıklık ve pnömoni gibi ciddi hastalıklar dahil olmak üzere daha yüksek bir enfeksiyon riski ile ilişkilidir. C vitamini bağışıklık sistemi için önemli bir besindir. Düşük C vitamini seviyeleri, enfeksiyon riskini arttırırken, ciddi C vitamini eksikliği bulaşıcı hastalıklardan ölüme kadar çok ciddi sonuçlara yol açabilir.
10. Beklenmeyen Kilo Alımı
C vitamini, yağ hücrelerinden yağ salınımını düzenleyerek ve stres hormonlarını ile enflamasyonu azaltarak obeziteye karşı korunmaya yardımcı olabilir. Araştırmalar, düşük C vitamini alımı ve aşırı vücut yağı arasında tutarlı bir bağlantı bulmuştur, ancak bunun neden sonuç ilişkisi olup olmadığı net değildir. İlginç bir şekilde, düşük C vitamini seviyelerinin, normal kilolu bireylerde bile daha yüksek miktarlarda karın yağlarına sebep olduğu düşünülmüştür.
C Vitamini Eksikliği Tedavisi
C vitamini eksikliği tedavisi sürecinde diğer tüm eksikliklerde olduğu gibi öncelikle alım miktarını artırmak gerekmektedir. Günlük C vitamini ihtiyacı, diğer bir deyişle C vitamini için önerilen günlük alım miktarı (RDI) erkekler için minimum 90 mg ve kadınlar için minimum 75 mg’dır. Sigara içenlerin günde ortalama 35 mg daha fazla C vitamini tüketmeleri tavsiye edilir. Çünkü tütün C vitamini emilimini azaltır.
C vitamininin en iyi besin kaynaklarından bazıları şunlardır:
- Kırmızı biber
- Kivi
- Limon
- Portakal
- Greyfurt
- Kavun
- Mandalina
- Kuşburnu
- Roka
- Çilek
- Brokoli
- Maydanoz
C vitamini sıcağa maruz kaldığında hızla parçalanır. Bu nedenle çiğ meyve ve sebzeler pişirilenlere oranla daha fazla C vitamini içerirler. Ayrıca vücut çok miktarda C vitamini saklamadığından, her gün taze meyve ve sebze yemeniz önerilir.
Ayrıca C vitamini eksikliği tedavisinde C vitamini takviyesi kullanımının da önemli bir yeri vardır. Bu takviyeler hızlı bir şekilde gerekli miktarı almanızı sağlar. C vitamini takviyeleri toksik değildir. Fakat aşırı miktarda tüketildiğinde mide krampları, ishal ve mide bulantısı gibi yan etkilere yol açabilir.
Sonuç olarak taze meyve ve sebzeler mükemmel C vitamini kaynaklarıdır ve günlük olarak tüketildiğinde eksikliği önler. C vitamini takviyesi toksik değildir, rahatlıkla kullanılabilir ancak yüksek dozlarda alındığında bazı yan etkilere neden olabilir. Bu yüzden bir doktor kontrolünde kullanılmasında yarar vardır.
