Altın kök ya da bilinen diğer adı ile rhodiola rosea Avrupa ve Asya’nın dağlık soğuk alanlarında yetişen mucizevi bir bitkidir.
Kökleri vücutta stresi azalttığı düşünülen adaptojenler içerir. Ayrıca kökleri 140 adetten fazla aktif bileşen içerir. Rusya ve İskandinav ülkelerinde rhodiola anksiyete, yorgunluk ve depresyon belirtilerinin giderilmesi için yüzyıllardır kullanılmaktadır.
Rhodiola’nın Faydaları
Altın kök bitkisinin stres ile ilgili ilişkisini duyduysanız, bu bitkinin çok daha fazla yararı olduğunu söylememiz gerekir. Rhodiola rosea bitkisinin faydalarını sizler için yazdık:
1. Stres Seviyelerini Düşürebilir
Rhodiola uzun yıllardan beri vücudun strese karşı dayanıklılığını artıran bir doğal madde olan adaptojendir. Adaptojenlerin stresli zamanlarda olayların altından daha iyi kalkılabilmesini sağladığı düşünülmektedir (1).
Bir çalışmada, hayat ve iş ile ilgili stres yaşayan 10 kişi üzerinde rhodiola ekstresinin etkileri araştırılmıştır. Deneklere 4 hafta boyunca günde 400 mg rhodiola ektresi verilmiş. Sonuçlar, stres belirtilerinde önemli derecede iyileşme olduğunu, yorgunluk ve anksiyetenin 3 gün sonrasından itibaren düzelmeye başladığını göstermiştir. Çalışma boyunca bulgular aynı şekilde devam etmiştir (2).
Rhodiola ayrıca kronik stres ile birlikte gelişebilen tükenmişlik semptomlarını iyileştirebilir. Başka bir çalışmada 118 kişi üzerinde stres ile bağlantılı tükenmişlik semptomları incelenmiştir. Sonuçlar yine rhodiolanın bu semptomlar üzerinde olumlu etkiler yaratabildiğini göstermiştir.
2. Yorgunluk ve Bitkinlik ile Savaşabilir
Stres, anksiyete ve yetersiz uyku, yorgunluk ve bitkinliği arttırabilir, kişiyi zihinsel olarak tüketebilir. Adaptojen içeriği sayesinde rhodiolanın yorgunluğu azaltabileceği düşünülmektedir.
4 hafta süren ve strese bağlı yorgunluğa sahip 60 kişiden oluşan bir çalışmada katılımcılar günlük olarak 2 gruba ayrılıp 576 mg rhodiola ve plasebo almış. Çalışmanın sonuçları bilim insanlarına rhodiola kullanan kişilerin plasebo grubuna göre daha iyi sonuçlar aldığını görtermiştir. Bu araştırmaya benzer bir başka çalışmada kronik yorgunluk semptomlarına sahip 100 kişi günlük 400 mg rhodiolayı 8 hafta boyunca kullanmış. Denekler stres belirtileri ve yorgunluk üzerinde ciddi bir iyileşme ve yaşam kalitesinde artış gözlemlemişlerdir (3).
3. Depresyon Belirtilerinin Azaltılmasına Yardımcı Olabilir
Depresyon birçok kişinin hayatını zaman zaman etkileyen davranışlara ve duygulara yansıyan oldukça olumsuz bir durumdur. Depresyonun beyindeki kimyasalların (nörotransmitterler) dengesiz hale geldiği dönemlerde oluştuğu düşünülmektedir. Doktorlar (psikiyatrist hekimler) bu kimyasalların dengeye gelebilmesi için genellikle ilaç tedavilerini ve antidepresanları kullanırlar.
Rhodiolanın beyinde bulunan bu kimyasalları antidepresanlar gibi dengeleyebilmektedir (4). Rhodiola’nın depresyon semptomları üzerindeki etkilerini inceleyen 6 haftalık bir çalışmada hafif veya orta şiddetli depresyon rahatsızlığı olan 89 kişi rastgele günlük 340 mg veya 680 mg rhodiola veya plasebo hapı kullanmıştır. Araştırma sonucunda plasebo grubunda bir değişiklik gözlemlenmemişken her iki rhodiola grubu da olumlu gelişmeler göstermiştir (5).
Depresyon ve stres belirtilerinin hafiflemesine destek olabilecek bir diğer bitki de passifloradır. “Sakinleştirici Özelliğe Sahip Passiflora Nedir, Nasıl Kullanılır?” yazımızı okuyarak passfilora hakkında daha fazla bilgiye sahip olabilirsiniz.
4. Beyin Fonksiyonlarını İyileştirebilir
Egzersiz, dengeli beslenme ve kaliteli uyku beynin düzgün bir şekilde çalışabilmesini sağlar. Rhodiola, beynin çalışmasına olumlu etkileri olan takviyelerden bir tanesidir.
Bir çalışmada gece mesaisine sahip 56 fizikçinin mental yorgunluk seviyeleri ölçülmüştür. Rastgele seçilen 56 kişiden bir kısmına 2 hafta boyunca 170 mg rhodiola diğerlerine plasebo verilmiştir. Rhodiola takviyeleri mental yorgunluğu azaltmış ve plasebo grubuna göre %20 daha fazla verimli çalışılmasını sağlamıştır.
Başka bir çalışmada ise rhodiolanın askerlerde gece görevlerini yerine getirme etkileri gözlemlenmiştir. 5 gün boyunca deneklere günlük 370 mg ve 555 mg rhodiola veya iki plasebodan 1 tanesi verilmiştir (6). Plasebo gruplarına göre rhodiola kullananların zihinsel çalışma kapasitelerinin arttığı gözlemlenmiştir.
5. Egzersiz Performansını Artırabilir
Rhodiolanın egzersiz performansına da destek olabileceği düşünülmektedir.
Bir araştırmada deneklere bisiklet antrenmanından 2 saat önce 200 mg rhodiola ve plasebo verilmiştir. Rhodiola verilen grup plasebo grubuna göre 24 sn daha uzun egzersiz yapabilmiştir. (7) 24 saniye kulağa kısa gibi geliyor olsa bile bisiklet yarışlarında derece alan kişilerin süre farklarının salise ile ölçüldüğünü belirtmemiz gerekir.
6. Diyabeti Kontrol Etmeye Yardımcı Olabilir
Diyabet hastalığı vücudun insülin hormonu üretme ya da bu hormona tepki verme yeteneğinin azalması ile yüksek kan şekeri seviyelerine neden olur. Diyabet hastalığı şeker hastalığı olarak da bilinir ve bu hastalığa sahip kişiler insülin seviyelerini kan şekeri seviyelerini normalleştirebilmek için insülin enjeksiyonu kullanırlar.
Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda rhodiolanın diyabeti kontrol etmeye yardımcı olabildiği gözlemlenmiştir. Bu durumun insanlar üzerindeki etkileri ise tam olarak bilinmemektedir ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
7. Anti-Kanser Etkileri Olabilir
Altın kökü bitkisi faydaları listesinin son maddesine geldik!
Salidrozid rhodiola bitkisi içerisinde bulunan ve anti-kanser etkileri olan bir bileşendir. Test tüpleri içerisinde yapılan çalışmalarda salidrozid bileşeninin mesane, kolon, göğüs ve karaciğer kanserlerini engellediği gözlemlenmiştir (8,9). Bu deney umut verse de insanlar üzerinde de incelenene ve daha çok araştırma yapılana kadar konu ile ilgili kesin bir sonuç vermek yanlış olacaktır.
