Kolajen git gide popüler hale geldikçe, kolajen ile whey proteini arasındaki fark da merak konusu oluyor. Peynir altı suyu olarak da bilinen whey proteini, fitness tutkunları tarafından kas geliştirmek için onlarca yıldır kullanılıyor. Böylece fitness endüstrisinde denenmiş ve namını hak eden bir takviye olarak yerini koruyor. Yapısal protein olan kolajen ise cilt ve eklem üzerindeki rolü nedeniyle pek çok kişi tarafından tercih ediliyor. Ancak son zamanlarda kolajenin whey proteinin yerine kullanılıp kullanılamayacağı da merak konusu. Peki, kolajen ve peynir altı suyu proteini söz konusu olduğunda hangisi daha iyi? Neticede ideal seçim, kişisel hedeflerinize ve ek proteinden ne elde etmek istediğinize bağlı olarak değişiyor. Ancak doğru cevabı bulmak için bu takviyelerin artılarını ve eksilerini, birbirleriyle nasıl karşılaştırıldıklarını da anlamak gerek.
Hangi proteinin sizin için ideal olduğuna karar vermenize yardımcı olmak adına her iki takviyeyi de inceliyoruz.
Kolajen Nedir?
Kolajen, vücudun bağ dokularında bulunan bir proteindir; kemiklerin, kasların, bağların, eklemlerin, kan damarlarının ve cildin ana yapı taşları olarak hizmet eder. Vücudumuz kolajen üretebilir ama kolajen üretimi zamanla doğal olarak azalır. Güneşe maruz kalma, yüksek şekerli beslenme düzeni ve sigara gibi stres faktörleri de kolajen seviyelerini azaltabilir.
Kollajenin Artıları Nelerdir?
Cildi destekler: Kolajen, cilt bakımı dünyasında oldukça popüler olan ve bu popülerliği hak ettiği araştırmalarca da kanıtlanan bir takviyedir. Ne de olsa kolajen sadece cildin yapısından değil, aynı zamanda elastikiyetinden ve esnemesinden de sorumludur. Bununla birlikte, kolajen üretimindeki yaşa bağlı doğal düşüş, yavaş yavaş kırışıklıklara, ince çizgilere ve kuruluk gibi cilt değişikliklerine yol açabilir. Kolajen takviyelerinin etkileri üzerine yapılan 11 çalışmanın incelemesi ise kolajen takviyelerinin bu konuda yardımcı olabildiğini destekler niteliktedir (1).
Kemik sağlığına iyi gelir: Kolajendeki yaşa bağlı düşüş, cildinizden daha fazlasını etkileyebiliyor. Doğal olarak kemikler daha az yoğun ve dolayısıyla daha az güçlü hale gelebiliyor. Klinik bir çalışmaya göre, menopoz sonrası bir yıl boyunca günlük olarak kolajen takviyesi alanların 12 ayda kemik yoğunluğu da artıyor (2).
Kas gelişimine etki edebilir: Kolajen tam bir protein değil, yani vücudun ihtiyaç duyduğu dokuz esansiyel (temel) amino asidin tümünü içermiyor. Ancak bu dokuz temel amino asitten sekizini içerir, bu nedenle özellikle dengeli bir diyet ve egzersizle ile birleştirildiğinde kas gelişimini destekleyebiliyoe. British Journal of Nutirition’da yer alan bir çalışma, günlük kolajen takviyesi alan ve bir kuvvet antrenmanı programı uygulayan erkekler, programı kolajen almadan uygulayanlara göre daha fazla kas kütlesi kazanıyor (3).
Süt ürünü içermez: Markaya bağlı olarak değişmekle birlikte kolajen takviyeleri; balık, sığır veya tavukların bağ dokusundan yapılır. Sütten elde edilmedikleri için de laktoz içermezler. Bu kolajenin süt ürünlerine alerjisi olan, laktoz intoleransı olan veya süt ürünlerini tercih etmeyen kişiler için ideal olduğu anlamına gelir.
Whey Proteini (Peynir Altı Suyu) Nedir?
Peynir altı suyu sütte bulunan iki ana proteinden biridir (diğeri ise kazeindir). Peynir yapıldığında süt yağı pıhtılaşır ve geride peynir altı suyu bırakır. Daha spesifik olarak, peynir yapım sürecinin bir yan ürünüdür de diyebiliriz. Peynir yapıldıktan sonra kalan sıvı, laktozu uzaklaştırmak için süzülür ve geride peynir altı suyu konsantresi kalır ve toz haline getirilir. Peynir altı suyu ayrıca yağ ve laktoz bakımından düşüktür, bu da onu yağ alımı konusunda kontrollü olanlar veya normal süt ürünlerine karşı duyarlı olanlar için avantajlı kılar.
Whey proteini, 20 amino asit içerir ve bunların 9’u esansiyel amino asittir. Esansiyel amino asitler vücut tarafından üretilemez ve besinlerle alınması gerekir.
Whey Proteinin Artıları Nelerdir?
Tam proteindir: Bir gıda 9 tane esansiyel aminoasidin hepsini içeriyorsa bu gıda tam protein ya da eksiksiz protein olarak anılır. Eğer tam bir protein takviyesi arıyorsanız, peynir altı suyu proteini sizin için uygun olabilir. Bunun nedeni, vücudun ihtiyaç duyduğu ancak kendi başına üretemediği dokuz esansiyel amino asidin tümünü içermesidir. Esansiyel amino asitler histidin, izolösin, lösin, lizin, metionin, fenilalanin, treonin, triptofan ve valindir.
Kas gelişimine destek olur: Tam protein içeriği whey proteini kas kütlesi oluşturmak için ideal kılar. Özellikle kas proteini büyümesini tetiklemek için vücudun birincil beslenme sinyali olarak hizmet eden dallı zincirli amino asit lösin bakımından yüksektir (4). Lösin ayrıca kas ağrısını ve kas yorgunluğunu azaltmaya yardımcı olur. Sonuç olarak, peynir altı suyu proteini birçok sporcu için vazgeçilmez bir takviyedir.
Kolajen ve Whey Proteini Arasındaki Farklar Nelerdir?
Her şeyden önce, proteinler farklı kaynaklardan gelir. Peynir altı suyu proteini sütten elde edilirken, kolajen üretiminde genelde sığır ya da balık gibi kaynaklar kullanılır. Her iki takviye de proteinin yapı taşları olan farklı amino asitleri içerir. Kolajen ve peynir altı suyu farklı kaynaklardan elde edilen proteinler olduklarından, vücudumuzda onlara farklı işlevler kazandıran farklı amino asit profilleri içerirler.
Peynir altı suyu proteini, kas inşa etmek için ideal olan ve vücut tarafından hızla emildiği ve Dallı Zincirli Amino Asitler (BCAA’lar) içerdiği için genellikle egzersizden önce veya sonra kullanılan eksiksiz bir proteindir. BCAA’lar, vücudunuzun kas sentezi için ihtiyaç duyduğu temel amino asitlerdir.
Kolajen ise bitki proteini, peynir altı suyu proteini ve kas eti proteinlerinde eksik olan üç amino asit yönünden yüksektir. Bu amino asitler; glisin, prolin ve hidroksiprolindir. Cildimizi sıkı, saç ve tırnaklarımızı güçlü, kemik ve eklemlerimizi sağlıklı tutmaya yardımcı olur.
